Ekonomik veriler

[simurg]

Üretim dibe vurdu, resesyon kapýda

06.12.2008 | Referans-Ýstanbul | Haber



Sanayi üretimi, beklentileri altüst etti. Analistler sanayi üretimindeki gerilemenin yüzde 7,5 ile sýnýrlý kalmasýný beklerken ekimde üretimde yüzde 8,5'lik daralma yaþandý. Ýmalat sanayiinde ise daralma yüzde 10,3'e çýkarken imalatta sadece 5 sektörde üretim artýþý oldu. Gayri safi yurtiçi hasýlanýn yüzde 30'unu oluþturan sanayi sektöründeki bu daralma büyüme oranlarýný da negatif etkileyecek.

Küresel krizin reel sektör üzerindeki etkileri aðýrlaþarak devam ediyor. Sanayi üretiminin yüzde 80'ini oluþturan imalat sanayiinde ise daralma yüzde 10,3'e ulaþtý. Ýmalat sanayiinde en yüksek düþüþ ise yüzde 29,4'le metal eþya sanayiinde görüldü. Sipariþlerin gerilediðinin kanýtý olarak ana metal sanayiinde üretim daralmasý yüzde 21,8'e çýktý. Ekimde daralan iç ve dýþ pazar nedeniyle sýk sýk üretim aralarý verilen ihracatýn lokomotifi otomotiv sektöründe ise üretim düþüþü yüzde 15,9 oldu. Avrupa'daki resesyon yüzünden otomotivde hýzlý bir toparlanma süreci beklenmiyor.
Kur sýkýntýlarýyla uðraþýrken küresel krizin fýrtýnasýna yakalanan tekstil sektöründe ise aylardýr süren daralma ekimde de sürdü. Tekstilde yüzde 18,1 gerileyen üretim, giyim eþyasýnda yüzde 14,4'le rekor kýrdý. Küresel kriz nedeniyle gerileyen dýþ talep ihracatçý sektörlerde zor yaralar açmaya devam etti. Ýhracatýn kalelerinden radyo-tv sektöründe ise üretim gerilemesi yüzde 16,9 oldu.
Üçüncü çeyrekte büyümenin negatif olmasýný bekleyen analistler ise ekim ayý sanayi üretimi verileriyle 2008 yýlý büyümesinin ise ancak yüzde 1,2'lerde olacaðýný öngörüyor. Bu oranlar dördüncü çeyrekte de negatif büyüme gerçekleþmesine neden olabilir. Kasým ayýnda birçok iþletmede üretim aralarý devam ettiði gibi üretiminde azalmaya giden ve faaliyetine son veren birçok iþletme bulunuyor. Aralýkta bayram tatiliyle birlikte 8 gün çalýþmayý planlayan birçok iþletmenin bulunduðu belirtiliyor. Bu durun dördüncü çeyrek büyüme oranlarýnýn de negatif gelebileceðine iþaret ediyor. Eðer üçüncü ve dördüncü çeyrek büyüme oranlarý negatif gelirse Türkiye'yi resesyon tehlikesi bekliyor.

ÝMALATTA SADECE 5 SEKTÖRDE ÜRETÝM ARTTI
Türkiye Ýstatistik Kurumu, Aylýk Sanayi Üretim Endeksi'nin ekim ayý sonuçlarýný cuma günü açýkladý. Verilere göre aylýk sanayi üretim endeksi, ekim ayýnda geçen yýlýn ayný ayýna göre yüzde 8,5 azalýþ gösterdi. Madencilik sektörü endeksi yüzde 15,4 artarken imalat sanayii sektörü endeksi yüzde 10,3, elektrik, gaz ve su sektörü endeksi ise yüzde 1,5 azalýþ gösterdi.
2008 yýlýnýn on aylýk ortalamasý yine bir önceki yýlýn on aylýk ortalamasý ile karþýlaþtýrýldýðýnda toplam sanayi sektörü endeksi yüzde 1,4 artýþ göstererek 144.3'ten 146.3'e, madencilik sektörü endeksi yüzde 7,9 artarak 109.6'dan 118.3'e, imalat sanayii sektörü endeksi yüzde 0,7 artarak 142.4'ten 143.4'e, elektrik, gaz ve su sektörü endeksi ise yüzde 5,4 artarak 184.3'ten 194.3'e yükseldi.
Ýmalat sanayii üretim endeksinin ekimde 2007'nin ayný ayýna göre deðiþim oranlarý incelendiðinde, en yüksek düþüþ oranýnýn yüzde 29,4'le metal eþya sanayii imalatýnda gerçekleþtiði görüldü. Bunu, yüzde 23,8 düþüþle aðaç ve mantar ürünleri ve yüzde 21,8 düþüþle ana metal sanayii izledi. Tekstilde yüzde 18,1, radyo, TV ve haberleþme cihazlarýnda yüzde 16,9, týbbi, optik, hassas cihazlarda yüzde 16,7, motorlu kara taþýtlarýnda yüzde 15,9, giyim eþyasýnda yüzde 14,4 üretim düþüþleri kaydedildi. (ANKA)

SANAYÝ ÜRETÝM
ARTIÞI

2007

Ocak

15,0

Þubat

8,1

Mart

3,7

Nisan

2,8

Mayýs

5,9

Haziran

2,9

Temmuz

4,5

Aðustos

6,3

Eylül

2,5

Ekim

8,4

Kasým

8,1

Aralýk

-1,0

2008

Ocak

11,4

Þubat

7,5

Mart

2,5

Nisan

6,3

Mayýs

2,4

Haziran

0,8

Temmuz

3,4

Aðustos

-4,1

Eylül

-5,2

Ekim

-8,5

ÝMALAT SANAYÝNDE
DEÐÝÞÝM (%)

.

2008

Gýda ve içecek

-1,2

Tütün ürünleri

14,7

Tekstil ürünleri

-18,1

Giyim eþyasý imalatý

-14,4

Derinin iþlenmesi

11,5

Aðaç ve mantar ürünleri

-23,8

Kaðýt ve kaðýt ürünleri

1,8

Basým ve yayým imalatý

1,5

Kok kömürü, petrol ürün.

-0,2

Kimyasal madde ve ürün.

-12,6

Plastik-kauçuk ürün.

-7,9

Metalik olmayan mineral ürün.

-2,5

Ana metal sanayi

-21,8

Metal eþya sanayi

-29,4

Makine ve teçhizat

-8,0

Büro, muhasebe ve bil.

-8,8

Elektrikli makine ve cihaz.

-8,3

Radyo,TV, haberleþme

-16,9

Týbbi,hassas ve optik al.

-16,7

Otomotiv

-15,9

Diðer ulaþým araçlarý

46,5

Mobilya imalatý

-7,9

On aylýk ortalamaya göre
üretim artýþý (%)

.

2008
2007

.

Endeks
(%)
Endeks
(%)

Toplam sanayi

146.3
1,4
144.3
5,8

Madencilik

118.3
7,9
109.6
12,0

Ýmalat sanayi

143.4
0,7
142.4
5,0

Elektrik, gaz ve su

194.3
5,4
184.3
9,6

[simurg]

Ekimde ihracat miktarý yüzde 6,5 düþtü

06.12.2008 | ANKA | Haber



Türkiye Ýstatistik Kurumu verilerine göre ekim ayýnda hem ihracat hem ithalatýn birim fiyatýnda artýþ, miktarýnda ise düþüþ yaþandý.

TÜÝK ekim ayý dýþ ticaret endekslerini cuma günü açýkladý. Buna göre, ekimde geçen yýlýn ayný ayýna göre, ihracat birim deðer endeksi yüzde 3,7, ithalat birim deðer endeksi yüzde 12,6 arttý. Miktar bazýnda ise düþüþ gözlendi; ihracat miktar endeksi yüzde 6,5, ithalat miktar endeksi yüzde 15,4 oranýnda azaldý.
Ekimde ihracat birim deðer endeksleri, bir önceki yýlýn ayný ayýna göre, tarým ve ormancýlýk sektöründe yüzde 12, madencilik ve taþocakçýlýðý sektöründe yüzde 1,8 gerilerken, balýkçýlýk sektöründe yüzde 11,2 ve imalat sanayii sektöründe yüzde 4,7 artýþ kaydetti.

[simurg]

Kapasite kullanýmýnda rekor düþüþ

06.12.2008 | ANKA | Haber

Sanayide küresel krizin etkisiyle önceki üç ayda giderek artan kötüleþme kasýmda hýzlanarak sürüyor. Ýmalat sanayiinde kapasite kullaným oraný, kasým ayýnda geçen yýlýn ayný ayýna göre 9.7 puan azalarak yüzde 72,9 düzeyine indi. Kapasite kullanýmýndaki düþüþte iç pazarda talep yetersizliði yüzde 48,3 ve dýþ pazarda talep yetersizliði yüzde 27,8 oranýnda etkili oldu.

Türkiye Ýstatistik Kurumu (TÜÝK), Aylýk Ýmalat Sanayi Eðilim Anketi'nin kasým ayý sonuçlarýný cuma günü açýkladý. Ankete yanýt veren 4862 iþyerinden derlenen verilerin geçici analiz sonuçlarýna göre 2007 yýlý kasýmda yüzde 82,6 olan üretim deðeri aðýrlýklý kapasite kullaným oraný, bu yýl ayný ayda yüzde 72,9 düzeyinde gerçekleþti.

Kasýmda kapasite kullanýmýnda en hýzlý düþüþ büro, muhasebe ve bilgi iþlem makinelerinde yaþandý. Sektörün kapasite kullaným oraný geçen yýlýn ayný ayýna göre 23.9 puan düþerek yüzde 45,1'e indi. Avrupa'daki resesyon ihracatçý sektörlerin sipariþlerini býçak gibi kesince kasýmda iþyerlerinde kapasite geriledi. Ýhracat lideri otomotivde kapasite kullaným oraný 21.6 puan düþüþle yüzde 68,3'e, kokkömürü ve rafine petrol ürünlerinde 16.1 puan düþerek yüzde 76,5'e, ana metal sanayiinde 13.4 puan düþerek yüzde 71,1'e indi.

Radyo, tv haberleþme cihazlarý en yüksek kapasite ile çalýþan alt sektör oldu. Sektörün kapasite kullanýmý geçen yýlýn ayný ayýna göre 3.6 puan artarak yüzde 85,8 oldu. Tütün ürünleri ile týbbi optik ve hassas cihazlar sektörü geçen yýla göre kapasite kullanýmýný az da olsa artýrýrken, diðer alt sektörlerde 0.1-9 puan arasýnda düþüþler yaþandý.

Daralan iç talep de kapasite kullanýmýný etkiledi. Toplam üretimin yüzde 48,3'ünü gerçekleþtiren kesim iç talep yetersizliði yüzünden tam kapasite ile çalýþamadýðýný bildirdi. Dýþ talep yetersizliðini gerekçe gösterenlerin oraný da yüzde 27,8 olarak gerçekleþti.

Tam kapasite ile çalýþamama nedenleri arasýnda mali imkânsýzlýklarýn oraný yüzde 3,8, yerli mallarda hammadde yetersizliðinin payý yüzde 3,3 ve ithal mallarda hammadde yetersizliði yüzde 2,2 olarak gerçekleþti. Ýþçilerle ilgili sorunlar ise tam kapasite ile çalýþamamada sadece yüzde 1,5 oranýnda etkili oldu.

Ýmalat sanayii kapasite

kullaným oraný (%)

2007

Ocak

78,3

Þubat

80,1

Mart

82,0

Nisan

81,7

Mayýs

83,3

Haziran

83,5

Temmuz

81,9

Aðustos

80,3

Eylül

83,2

Ekim

83,1

Kasým

82,6

Aralýk

81,1

2008

Ocak

80,3

Þubat

79,3

Mart

81,2

Nisan

81,7

Mayýs

82,4

Haziran

82,3

Temmuz

80,0

Aðustos

76,2

Eylül

79,8

Ekim

76,7

Kasým

72,9

[simurg]

06.12.2008 | ANKA | Haber

Türkiye Ýstatistik Kurumu, 2007 yýlýnda Türkiye'de fertlerin yaklaþýk yüzde 0,54'ünün açlýk sýnýrýnýn, yüzde 18,56'sýnýn yoksulluk sýnýrýnýn altýnda yaþadýðýný belirledi. Bu oranlarýn dört kiþilik ailenin açlýk sýnýrýnýn 237, yoksulluk sýnýrýnýn 619 YTL olarak esas alýnmasý ile belirlendiði ise dikkati çekti.

TÜÝK, 2007 Yoksulluk Çalýþmasý sonuçlarýný cuma günü açýkladý. Yeni nüfus sayýmý sonuçlarýna göre güncelleme yapýlacaðýndan yalnýzca oranlara yer verilen çalýþmaya göre, Türkiye'de yoksulluk oraný yüzde 18.56 oldu.

Kiþi baþý günlük harcamasý, satýn alma gücü paritesine göre 1 dolarýn altýnda kalan fert bulunmazken, buna karþýn satýn alma gücü paritesine göre kiþi baþý günlük 2.15 dolar olarak tanýmlanan yoksulluk sýnýrý altýnda bulunan fert oraný yüzde 0,63, yoksulluk sýnýrý 4.3 dolar olduðunda yoksul fert oraný ise yüzde 9,53 olarak tahmin edildi.

2006 yýlýnda yüzde 0,74 olarak tahmin edilen açlýk sýnýrýnýn altýnda yaþayan fert oraný 2007 yýlýnda yüzde 0,54'e düþtü, yoksul fert oraný ise yüzde 17,81'den yüzde 18,56'ya yükseldi.

2007 yýlýnda, 4 kiþilik hanenin aylýk açlýk sýnýrý 237 YTL, aylýk yoksulluk sýnýrý ise 619 YTL olarak tahmin edildi.

Kýrsal yerleþim yerlerinde yaþayanlarda 2006 yýlýnda yüzde 31,98 olan yoksulluk oraný 2007 yýlýnda yüzde 32,18'e, kentsel yerlerde yaþayanlarýn yoksulluk oraný da yüzde 9,31'den yüzde 10,61'e yükseldi.

2007 yýlýnda hanehalký büyüklüðü 3 veya 4 kiþi olan hanelerde bulunan fertlerin yoksulluk oraný yüzde 9,28 olurken, 7 ve daha fazla olan hanelerde fertlerin yoksulluk oraný yüzde 42,07 olarak hesaplandý.

Hanehalký türüne göre çocuklu çekirdek ailede bulunan fertlerin yoksulluk oraný yüzde 17,07 olurken, çocuksuz çekirdek ailelerdeki fertlerde bu oran yüzde 8,88'e düþtü.

2007'de ücretli-maaþlý çalýþanlarda yoksulluk oraný yüzde 6,15 iken, yevmiyeli çalýþanlarda bu oran yüzde 27,05, iþverenlerde yüzde 3,3, kendi hesabýna çalýþanlarda yüzde 23,04 ve ücretsiz aile iþçisi olanlarda ise yüzde 27,61 oldu.

[simurg]

05.12.2008 | Referans-Ankara | Haber





Merkez Bankasý, bu yýl için ilan edilen yüzde 4'lük enflasyon hedefinden çoktan vazgeçerken, yýlsonu enflasyon tahminini ise tutturacak gibi görünüyor. MB, bu yýlýn ilk 4 ayýnda yüksek gýda ve petrol fiyatlarý sebebiyle enflasyon hedefinin tutmayacaðý ortaya çýkýnca, yýlsonu enflasyon tahminini yüzde 9,3 olarak açýklamýþtý. Yaz aylarýnda bu iki sebepten kaynaklý olumsuz geliþmelerin sürmesi üzerine ise tahminini ikinci kez deðiþtirerek yüzde 11,1'e çýkarmýþtý. Kasým enflasyonunun beklenenden düþük çýkmasý, Merkez'in yüzde 11,1'lik yýlsonu tahminini tutturma ihtimalini ise güçlendirdi.

Merkez'in tahmininin "nokta" olarak tutmasý için aralýk ayýndaki TÜFE artýþýnýn en fazla yüzde 0,52 olmasý gerekiyor. Aralýkta kamu ürünlerine zam yapýlmamasý, düþük seyreden talep ve düþük petrol fiyatlarýnýn da yardýmýyla yüzde 11,1'lik enflasyon tahmininin tutma ihtimali güçlü görünüyor.

Türkiye Ýstatistik Kurumu'nun 2003 temel yýllý enflasyon hesaplamasýna göre TÜFE endeksi kasým ayýnda 161.1'e çýktý. Geçen yýl aralýk ayýnda bu endeks 145.77 idi. Endeksin 1 yýlda yüzde 11,1 artmasý için aralýkta en fazla 161.95 sayýsýný görmesi gerekiyor. Yani hedefinin tutmasý için endeks sayýsýnýn aralýk ayýnda en fazla 0.85 kadar yükselme marjý bulunuyor. Bu, aylýk fiyat artýþýnda yüzde 0,52'lik orana karþýlýk geliyor. Merkez Baþkaný Durmuþ Yýlmaz, bu hafta baþýnda Bakanlar Kurulu'na yaptýðý sunumda yüzde 11,1'lik yýllýk fiyat artýþý tahminleri olduðunu tekrarlamýþtý. Yýlmaz, son enflasyon raporunda yer verdikleri tahminleri de tekrarlayarak gelecek yýl sonu itibarýyle enflasyonun yüzde 7,6, 2010'da yüzde 6,1 olarak gerçekleþebileceðini anlatmýþtý. Yýlmaz, enflasyonun 2011'in üçüncü çeyreðinde ise yüzde 5,4'e gerileyebileceði tahminini yaptýklarýný bildirmiþti.

MB'nin TÜFE artýþ hýzý tahminleri

Yýllar Hedefler (%)

2008 11,1

2009 7,6

2010 6,1

2011/3Ç 5,4

[simurg]

Turkiye'nin son ekonomik gostergeleri
secilmis ekonomik gostergeler donem 2008 2009
------ ----- ----
gsyh sabit fiy. Artis hizi (%) (2008/09) 4.ceyrek 4,2 -6,2

------------------------------------------------------------------------------
toplam sanayi sektoru uretim artisi (%) ocak 8,4 -23,7
imalat sanayi uretim endeksi degisim orani ocak 7,5 -25,9
imalat sanayi kapasite kullanim orani (%) mart 81,2 64,7
-----------------------------------------------------------------------------
issizlik orani (%) ocak 11,6 15,5
-----------------------------------------------------------------------------
tuketici fiyatlari endeksi mart aylik 0,96 1,10
(genel) (% degisme) mart yillik 9,15 7,89
uretici fiyatlari endeksi mart aylik 3,17 0,29
(genel) (% degisme) mart yillik 10,50 3,46
-----------------------------------------------------------------------------
toplam ihracat (milyon $) subat 11,075 8,137
toplam ithalat (milyon $) subat 16,026 8,398
dis ticaret dengesi (milyon $) subat -4,951 -81
karsilama orani % subat 69,1 99,0
toplam ihracat (milyon $) ocak-subat 21,701 16,185
toplam ithalat (milyon $) ocak-subat 32,364 17,668
dis ticaret dengesi (milyon $) ocak-subat -10,664 -1,483
karsilama orani % ocak-subat 65,0 84,9
------------------------------------------------------------------------------
turkiye'nin kredi notlarinin son durumu (doviz cinsi)
kredi derecelendirme kurulusu: S&p: Bb- (negatif)
moody's: Ba3 (duragan)
fitch: Bb- (duragan)
jcr: Bb- (duragan)
-----------------------------------------------------------------------------
merkezi yonetim toplam borc stoku ocak 287,2 239,3
(milyar usd)
ic borc stoku ocak 220,5 170,8
dis borc stoku ocak 66,7 68,4
------------------------------------------------------------------------------
turkiye'nin toplam dis borc stoku 3. Ceyrek 234,6 289,4 (2008/09)
(milyar usd)
------------------------------------------------------------------------------
merkezi yonetim butce giderleri (milyon tl) mart 18,640 21,820
merkezi yonetim butce gelirleri mart 13,729 13,053
merkezi yonetim butce dengesi mart -4,870 -8,767
faiz disi denge mart -117 -4,319
merkezi yonetim butce giderleri ocak-mart 51,562 66,425
merkezi yonetim butce gelirleri ocak-mart 47,188 47,298
merkezi yonetim butce dengesi ocak-mart -4,374 -19,127
faiz disi denge ocak-mart 9,377 -1,037
-----------------------------------------------------------------------------
odemeler dengesi
cari islem dengesi (milyon abd dolar) subat -3,871 343
ocak-subat -8,033 597

-----------------------------------------------------------------------------
tuik-tcmb tuketici guven endeksi subat 87,60 74,01
-----------------------------------------------------------------------------
yeni kurulan sirket sayisi, adet subat 4,900 3,392
kapanan sirket sayisi, adet subat 834 787
yeni kurulan sirket sayisi, ocak-subat 10,901 7,312
kapanan sirket sayisi, adet ocak-subat 2,474 2,457
-----------------------------------------------------------------------------
trafige kaydedilen arac sayisi * (adet) ocak 108,425 59,281
* tuik verileri
toplam arac satisi ** (adet) mart 127,414 59,847
** sektor verileri ocak-mart 358,331 145,833
-----------------------------------------------------------------------------
yabanci ziyaretciler (bin kisi) subat 897 899
ocak-subat 1,679 1,651
turizm geliri (milyon dolar) 4. Ceyrek 3,865 4,454
-----------------------------------------------------------------------------
konut insaati (bina sayisi) (2007/08) yillik 106,659 95,193
(% degisim) -6,6 -10,8
* tabloyu duzgun goruntuleyebilmek icin yazi tipini matriks (buyuk)
olarak secmenizi oneririz.

-matriks-

[fizban]

Türkiye’yi teðet geçtiðini söylemek deðilse de Türkiye’nin þu ana kadar IMF ile teðet bir konumda bulunduðunu söylemek mümkün görünüyor.

[eren@]

ABD´de TÜFE´de 2.5 yýlýn en büyük yýllýk artýþý


ABD´de Nisan ayýnda tüketici fiyatlarý % 0.4 yükseldi. Çekirdek fiyatlar ise % 0.2 arttý.

TÜFE´nin % 0.4, çekirdek TÜFE´nin % 0.2 yükselmesi bekleniyordu.

TÜFE yýllýk % 3.2 yükselerek Ekim 2008´den bu yana görülen en büyük yýllýk artýþý kaydetti.

[eren@]

Merkez Bankasý sakin kalmayý tercih edebilir. Merkez Bankasý’nýn bugünkü faiz toplantýsýnda ek önlemlere gidip gitmeyeceði, þimdiye kadar alýnan önlemlerin etkinliðiyle ilgili ne kadar güvenli hissettiðini gösterecek. Son açýklamalarýnda, þimdiye kadar alýnan önlemlerin iç talep ve krediler üzerindeki yavaþlatýcý etkisinin ikinci çeyrekten itibaren gözleneceði konusunda güvenli bir tutum sözkonusuydu. Para politikasý önlemlerinin belli bir gecikme ile gözlenebileceðine iliþkin öngörüsü de göz önüne alýndýðýnda, bu ayki toplantýsýnda bir deðiþikliðe gitmemeyi tercih edebilir.

Ancak, son toplantýlarýnda sürpriz kararlara imza atan Merkez Bankasý bu toplantýsýnda da, özellikle cari açýkla ilgili artan endiþeler karþýsýnda, zorunlu karþýlýklarda yeni artýrýmlara gidebilir. Ancak, ek önlem almaya yönelik sert bir karar ayný zamanda, þimdiye kadar alýnan önlemlerin iþe yaramasýna iliþkin tereddütlü bir tutum da yansýtacaðýndan, böyle bir karar piyasalara güven vermekten ziyade endiþelerin artmasýna neden olabilir.

[eren@]

JP Morgan: Veriler MB´nin beklemede kalmasýna fýrsat tanýyor

JP Morgan, raporunda, dün açýklanan kapasite kullanýmý ve iktisadi
eðilim anketi sonuçlarýný deðerlendirdi. Ayrýntýlar þöyle:

- Mevsimsel ayarlanmýþ bazda, kapasite kullanýmý, Nisan´da % 75.9 ile
beþ ayýn düþüðüne indi.

- Ýktisadi eðilim anketi sonuçlarý da gösterdi ki yurt içinde talepte
momentum düþüþü söz konusu ve enflasyonist baskýlar zayýflamakta.

- Her iki veri de TCMB´ye beklemede kalmasý için daha fazla fýrsat
sunar nitelikte.

- TCMB, zaten kapasite kullaným oranlarýný devam eden üretim açýðý
görüþünü desteklemek için bir argüman olarak kullanýyor ve son
açýklanan veri de bu argümaný kesinlikle destekliyor.