Kurtarma operasyonu ve açýða satýþ yasaðý piyasalarý uçurdu
20.09.2008 | Sefer Yüksel | Haber
ABD Hazinesi'nin aldýðý önlemler ve açýða satýþ yasaðý, piyasalarý dört günlük komadan çýkardý. Tarihinin en büyük yedinci çýkýþýna imza atan borsada endeks yüzde 12,9 yükseldi. Faiz 1.25 puan düþerken, dolardaki günlük kayýp yüzde 2 oldu.
Lehman Brothers'ýn iflasý, Merrill Lynch'in satýþý ve AIG'nin geleceðine iliþkin belirsizliklerle haftanýn ilk dört gününde yerle bir olan piyasalar, ABD'den cuma günü gelen haberlerle uçuþa geçti. ABD hükümetinin bankalarýn portföyündeki batýk varlýklarý toplayacak bir güvence fonu oluþturmasý ve borsada açýða satýþa yasak getirmesi tüm dünya borsalarýnda ralliye neden oldu. Haftanýn ilk dört iþlem gününde yüzde 13 oranýnda deðer kaybeden ÝMKB, cuma günü yüzde 12,89 ile tarihinin en hýzlý yedinci çýkýþýna imza attý. ÝMKB cuma gününü 4.153 puanlýk artýþla 36.370 seviyesinden kapatýrken, þirketlerin piyasa deðeri bir günde 23.3 milyar dolar arttý. Borsada þirketlerin deðeri, haftanýn ilk dört iþlem gününde 30 milyar dolar azalmýþtý.
Uzmanlar, yurtdýþý borsalar ve ÝMKB'de yaþanan olaðanüstü yükseliþlerin en önemli nedeninin, ABD'de açýða satýþ iþlemlerinin 10 günlüðüne yasaklanmasý olduðu görüþünde. ABD Hazinesi'nin aldýðý önlemlerin piyasada olumlu karþýlandýðýný ve tedirginliði azalttýðýný belirten analistler, piyasalardaki yükseliþin rekor boyutlara ulaþmasýnda ise açýða satýþ yasaðýnýn etkili olduðunun altýný çiziyor. Uzmanlar, piyasada bir yaþananlarýn bir trend deðiþikliði olarak yorumlamanýn mümkün olmadýðýný ancak kýsa vadede yükseliþlerin süreceðini belirtiyor.
Bankacýlýk hisseleri uçtu
Uzmanlar, ABD'den perþembe akþamý gelen ve bankalarýn sorunlu aktiflerinin kurtarýlmasýna yönelik önlem paketi hazýrlandýðý açýklamalarýnýn dünya borsalarýnda, bankacýlýk ve mali sektör hisseleri öncülüðünde bayram havasý estirdiðini belirtiyorlar. ÝMKB'de yaþanan ralli de aslan payý haftanýn ilk dört günü çakýlan bankacýlýk hisselerinin oldu. ÝMKB 100 Endeksi üzerindeki aðýrlýðý yüzde 30'dan fazla olan bankacýlýk hisseleri cuma günü zirve yaptý. Bankacýlýk endeksi cuma günü yüzde 16,82 yükselirken, Akbank yüzde 20,87'lik yükseliþle 5.85 YTL'ye çýktý. Akbank'ý yüzde 20,39 ile Halkbankasý ve yüzde 17,93 ile Vakýfbank hisseleri izledi.
Dolar dün yüzde 2 düþtü
ABD hükümetinin kredi krizinin sebeplerinden olan bankalarýn elindeki yüksek riskli varlýklar hakkýnda bir plan üzerinde çalýþtýðý haberleriyle dolar cuma günü, euro ve yen karþýsýnda deðer kazandý. Ýçeride ise piyasalardaki gerilimin artmasýyla perþembe günü 1.2950 YTL ile son 4.5 ayýn zirvesine çýkan dolar, cuma günü yaþanan olumlu havayla düþüþe geçti. Bankalararasý piyasada dolar 1.2450 YTL'ye kadar gerileyerek, perþembe kapanýþa göre yüzde 2 deðer kaybetti. Perþembe günü yüzde 20,17 ile son 1.5 ayýn zirvesini gören gösterge bileþik faiz cuma günü 1.25 puan düþerek yüzde 18,92'ye geriledi.
GÖRÜÞLER
Hüseyin Kelezoðlu / EFG Ýstanbul Araþtýrma Müdürü
Kýsa vadede yükseliþ sürer
Piyasalarda yaþanan yükseliþin bir trend deðiþikliði olduðunu söylemek zor ama yükseliþin bir miktar daha sürmesini bekliyorum. Piyasada ciddi bir güven problemi vardý. Son alýnan önlemlerle bu problemi aþýyoruz. Ancak biraz zaman alacak gibi görünüyor. Bilançolar temizlenecek. ABD Hazinesi tarafýndan alýnan önlemler, uzun vadede ABD'nin açýðýný artýracak ve dolarý uzun vadede ciddi þekilde zayýflatacak bir geliþme. Alýnan önlemlerin sokaða bir faydasý olacaðýný düþünmüyorum. Hatta ABD'de orta ve uzun vadede faizlerin daha yüksek olmasýna neden olacaðý için problemleri de artýrýr. Ama bu önlemler alýnmasaydý bir felaket olurdu. ÝMKB yatýrýmcýsýna tavsiyeme gelince; ekonomideki yavaþlama devem edecek ve þirket kârlarý azalacak. Emtia fiyatlarý düþecek ve özellikle de bizim gibi cari açýðý olan geliþmekte olan ülkelerin cari açýðý daha da büyüyecek. Dolayýsýyla bu tür ortamlarda borsa iyi bir yatýrým aracý deðildir. Kenarda durup parayý korumak daha önemlidir. Kýsa vadede yükseliþin bir miktar daha sürmesini bekliyoruz.
Murat Saðman / Finansbank Özel Bankacýlýk Müdürü
Rallinin nedeni açýða satýþ yasaðý
Alýnan önlemlerin ardýndan piyasanýn bu kadar yüksek tepki vermesinin en büyük sebebinin açýða satýþlarýn yasaklamasý olduðunu düþünüyorum. Açýða satýþ yasaðý 2 Ekim'e kadar geçerli olacak, 799 mali sektör hissesinde açýða satýþ yapýlamayacak. Açýða satýþ yasaklanýnca piyasa düþüþe oynayamýyor ve düþüþ sýnýrlanýyor. Öte yandan daha önceden açýða satýþ yapmýþ olan yatýrýmcýlar çok ciddi terste kaldýlar. Bir þekilde açýðý kapatmak zorundalar. Piyasadaki oyuncular, fonlar, hedge fonlar ve traderlar yani açýða satýþ yapmýþ olanlar sýkýþtý ve bir þekilde pozisyonlarý kapatacaklarý için, yeni traderlar bir þekilde alýmlara geçti. Son günlerdeki düþüþte büyük hedge fonlar açýða satýþ yapmýþlardý, açtýklarý pozisyonlarý bir þekilde, kapatmaya baþladýlar. Bütün bu nedenlerden dolayý olaðanüstü bir yükseliþ gördük ki, bunu kimse beklemiyordu. Sorun bitmedi devam ediyor. Kýsa vadede piyasalar için çok olumlu ama uzun vadede konuþmak için erken. ÝMKB'nin bundan sonraki hedefi 37.000 seviyesini geçtiði takdirde 39.000 olacak.