Rüçhan Hakkı Kupon Pazarı İşlemleri

[stockbroker]

Rüçhan hakkı; ortaklıkların bedelli sermaye artırımlarına mevcut ortakların öncelikle katılma hakkıdır. Hisse senedi kuponlarının temsil ettiği hak, ortaklığa karşı, sadece o hisse senedinin belge numarasını taşıyan “Yeni Pay Alma Kuponları” nın teslimi karşılığında ve hisse senedi ibrazına gerek kalmaksızın kullanılır.

Borsada hisse senetleri işlem gören şirketlerin, sermayelerini nakdi olarak arttırma kararı almaları halinde; hissedarlar, hisse senetleri üzerinde bulunan "Yeni pay alma kuponu"nu kullanarak ve sermaye artış "bedeli"ni (mevcut hisselerin rüçhan hakkı kullanma değeri ile bedelli sermaye oranının çarpılması sonucu bulunur) ihraççı şirkete ödeyerek sermaye artışına
iştirak etmekte ve sahip oldukları hisse senedi miktarını artırmaktadırlar. (istisnai olarak, yeni pay alma hakkı hisse senedinin nominal değerinden daha yüksek fiyat üzerinden de (primli fiyattan) kullandırılabilir.

Yeni pay alma ve bedelsiz pay alma hakkının kullanılmasında geçerli olacak yeni pay alma kuponu numaraları, yeni pay alma hakkının kullanımına ilişkin sirkülerde açıklanır.

Ancak bazı hissedarların, sermaye artışına katılmayıp zarara uğramaları veya istemeyerek sermaye artışına katılmaları söz konusu olmaktadır. Bu ikileme bir çözüm olarak, yeni pay alma kuponlarının hisse senedinden bağımsız olarak, rüçhan hakkı kullanım süresi içinde alınıp satılabileceği hükme bağlanmış bulunmaktadır.

Rüçhan Hakkı Kullanım süresi 15 günden az 60 günden fazla olamaz. Bu sürelerin son gününün resmi tatil gününe rastlaması halinde, işlemlere izleyen ilk işgünü bitimine kadar devam edilir. Satış süresi ortaklık önerisi de dikkate alınarak Sermaye Piyasası Kurulu tarafından belirlenir.

Bu düzenleme çerçevesinde, 4 Ocak 1993’te Borsada "Rüçhan Hakkı Kupon Pazarı" açılmıştır.Hisse senetleri Borsada işlem gören şirketlerin, nakdi sermaye artışı yapmak üzere belirledikleri rüçhan hakkı kullanma süresi içinde, söz konusu hisse senedinin üzerinde bulunan yeni pay alma kuponunun alınıp satılabilmesi için açılan pazardır.

Rüçhan Hakkı Kupon Pazarı’nın çalışma esasları şu şekilde sıralanabilir;

1. Pazar açılış günü, rüçhan hakkı kullanımının başlangıç günüdür.

2. Her hisse senedinin Rüçhan Hakkı Kupon Pazarı o hisse senedinin işlem gördüğü pazarın açıldığı seansta açılır.

3. Rüçhan hakkı kupon pazarı işlemleri için "R" pazar kodu kullanılır.

4. Rüçhan hakkı kupon pazarında işlem birimi olarak "lot" uygulanır, 1 lot, 1 kupon (1 YTL nominal değerli hisse senetlerinin üzerindeki yeni pay alma kuponu) değerine karşılık gelmektedir.

5. Rüçhan hakkı kupon pazarında normal emir ve özel emir verilebilir.

6. Öncelik kuralları ile bir kerede yazılabilecek azami lot miktarı, halen Hisse Senetleri Piyasası'nda uygulandığı şekildedir.

7. Pazar açıldığında işlem gerçekleşen ilk seans sonuna kadar rüçhan hakkı kuponlarında fiyat marjı yoktur yani serbest fiyattan işlem görür. Baz fiyat gibi marj belirlemesinde kullanılmamakla birlikte, ilgili hisse senedinin sermaye artırımının başlamasından önce işlem gördüğü son seanstaki ağırlıklı ortalama fiyatı esas alınarak hesaplanan ve kuponunun teorik değeri konusunda fikir vermek amacıyla kullanılan “Referans Fiyat” Borsa Yönetimi'nce belirlenir ve ilk seansta duyurulur. İşlem gerçekleştikten sonra kupon baz fiyatı, bir önceki seansta gerçekleşen rüçhan hakkı kupon işlemlerinin ağırlıklı ortalama fiyatına göre belirlenir. Rüçhan Hakkı Kupon Pazarında işlem gerçekleşerek fiyat tescil oluncaya kadar, her gün hisse senedinin işlem gördüğü pazardaki ağırlıklı ortalama fiyatına bağlı olarak, referans fiyat hesaplanıp ilan edilir.

8. Rüçhan Hakkı Kupon Pazarında, fiyat marjları, pazar açılış günü ve fiyat tesciline kadar serbest; fiyat tescilini takip eden seanslarda ise %25’dir (Rüçhan hakkı kupon pazarı’nda gerçekleşen işlemlerin ağırlıklı ortalama fiyatının yuvarlanması sonucu bulunan baz fiyatın %25 altı ve %25 üstüdür).

9. Fiyat adımları, diğer tüm Pazarlarda uygulandığı şekliyle geçerli olacaktır.

10. Rüçhan Hakkı Kupon Pazarında gerçekleştirilen işlemler için de hisse senetleri için uygulanan takas süreleri (T+2) geçerlidir. Rüçhan Hakkı Kupon Pazarında alım yapan üyeler, rüçhan hakkı bedellerini Takasbank’a ödemek suretiyle aldıkları kuponların karşılığı hisse senetlerini aynı gün içinde, Hisse Senetleri Piyasası’nda satabilirler. (Bu işlem sadece Kayıtlı Sermaye Sistemine tabi şirketlerin hisselerinde yapılabilir. Esas sermaye sisteminde hisseler daha sonra teslim edileceğinden bu işlem yapılamaz. Esas sermayeli şirketlere ait rüçhan hakkı kuponları rüçhan bedelleri ödendiğinde makbuz olarak saklanır. şirket hisse senetlerini bastırdığında bu makbuzlar hisse senedine çevrilir.)

11. Pazar kapanış günü (son işlem günü), rüçhan hakkı kullanma süresi sonundan önceki 5’nci işgünüdür. Bu pazarda işlemlere başlanabilmesi için, rüçhan hakkı kullanma süresi başlamadan en geç iki işgünü önce, sermaye artışı yapacak şirketin, gerekli bilgi ve belgeleri Borsa Başkanlığı'na göndermesi gerekir. Alınan bilgi ve belgelerden derlenen haber, Borsa bülteninde, en geç rüçhan hakkı kullanma süresi başlangıcından 1 işgünü önce yayınlanır.

Kaynak : HİSSE SENEDİ PİYASALARI Mart 2007, Sermaye Piyasası Faaliyetleri Temel Düzey Lisansı Eğitimi TSPAKB

[mehmet emin]

Rüçhan hakkı; ortaklıkların bedelli sermaye artırımlarına mevcut ortakların öncelikle katılma hakkıdır. Hisse senedi kuponlarının temsil ettiği hak, ortaklığa karşı, sadece o hisse senedinin belge numarasını taşıyan “Yeni Pay Alma Kuponları” nın teslimi karşılığında ve hisse senedi ibrazına gerek kalmaksızın kullanılır.

Borsada hisse senetleri işlem gören şirketlerin, sermayelerini nakdi olarak arttırma kararı almaları halinde; hissedarlar, hisse senetleri üzerinde bulunan "Yeni pay alma kuponu"nu kullanarak ve sermaye artış "bedeli"ni (mevcut hisselerin rüçhan hakkı kullanma değeri ile bedelli sermaye oranının çarpılması sonucu bulunur) ihraççı şirkete ödeyerek sermaye artışına
iştirak etmekte ve sahip oldukları hisse senedi miktarını artırmaktadırlar. (istisnai olarak, yeni pay alma hakkı hisse senedinin nominal değerinden daha yüksek fiyat üzerinden de (primli fiyattan) kullandırılabilir.

Yeni pay alma ve bedelsiz pay alma hakkının kullanılmasında geçerli olacak yeni pay alma kuponu numaraları, yeni pay alma hakkının kullanımına ilişkin sirkülerde açıklanır.

Ancak bazı hissedarların, sermaye artışına katılmayıp zarara uğramaları veya istemeyerek sermaye artışına katılmaları söz konusu olmaktadır. Bu ikileme bir çözüm olarak, yeni pay alma kuponlarının hisse senedinden bağımsız olarak, rüçhan hakkı kullanım süresi içinde alınıp satılabileceği hükme bağlanmış bulunmaktadır.

Rüçhan Hakkı Kullanım süresi 15 günden az 60 günden fazla olamaz. Bu sürelerin son gününün resmi tatil gününe rastlaması halinde, işlemlere izleyen ilk işgünü bitimine kadar devam edilir. Satış süresi ortaklık önerisi de dikkate alınarak Sermaye Piyasası Kurulu tarafından belirlenir.

Bu düzenleme çerçevesinde, 4 Ocak 1993’te Borsada "Rüçhan Hakkı Kupon Pazarı" açılmıştır.Hisse senetleri Borsada işlem gören şirketlerin, nakdi sermaye artışı yapmak üzere belirledikleri rüçhan hakkı kullanma süresi içinde, söz konusu hisse senedinin üzerinde bulunan yeni pay alma kuponunun alınıp satılabilmesi için açılan pazardır.

Rüçhan Hakkı Kupon Pazarı’nın çalışma esasları şu şekilde sıralanabilir;

1. Pazar açılış günü, rüçhan hakkı kullanımının başlangıç günüdür.

2. Her hisse senedinin Rüçhan Hakkı Kupon Pazarı o hisse senedinin işlem gördüğü pazarın açıldığı seansta açılır.

3. Rüçhan hakkı kupon pazarı işlemleri için "R" pazar kodu kullanılır.

4. Rüçhan hakkı kupon pazarında işlem birimi olarak "lot" uygulanır, 1 lot, 1 kupon (1 YTL nominal değerli hisse senetlerinin üzerindeki yeni pay alma kuponu) değerine karşılık gelmektedir.

5. Rüçhan hakkı kupon pazarında normal emir ve özel emir verilebilir.

6. Öncelik kuralları ile bir kerede yazılabilecek azami lot miktarı, halen Hisse Senetleri Piyasası'nda uygulandığı şekildedir.

7. Pazar açıldığında işlem gerçekleşen ilk seans sonuna kadar rüçhan hakkı kuponlarında fiyat marjı yoktur yani serbest fiyattan işlem görür. Baz fiyat gibi marj belirlemesinde kullanılmamakla birlikte, ilgili hisse senedinin sermaye artırımının başlamasından önce işlem gördüğü son seanstaki ağırlıklı ortalama fiyatı esas alınarak hesaplanan ve kuponunun teorik değeri konusunda fikir vermek amacıyla kullanılan “Referans Fiyat” Borsa Yönetimi'nce belirlenir ve ilk seansta duyurulur. İşlem gerçekleştikten sonra kupon baz fiyatı, bir önceki seansta gerçekleşen rüçhan hakkı kupon işlemlerinin ağırlıklı ortalama fiyatına göre belirlenir. Rüçhan Hakkı Kupon Pazarında işlem gerçekleşerek fiyat tescil oluncaya kadar, her gün hisse senedinin işlem gördüğü pazardaki ağırlıklı ortalama fiyatına bağlı olarak, referans fiyat hesaplanıp ilan edilir.

8. Rüçhan Hakkı Kupon Pazarında, fiyat marjları, pazar açılış günü ve fiyat tesciline kadar serbest; fiyat tescilini takip eden seanslarda ise %25’dir (Rüçhan hakkı kupon pazarı’nda gerçekleşen işlemlerin ağırlıklı ortalama fiyatının yuvarlanması sonucu bulunan baz fiyatın %25 altı ve %25 üstüdür).

9. Fiyat adımları, diğer tüm Pazarlarda uygulandığı şekliyle geçerli olacaktır.

10. Rüçhan Hakkı Kupon Pazarında gerçekleştirilen işlemler için de hisse senetleri için uygulanan takas süreleri (T+2) geçerlidir. Rüçhan Hakkı Kupon Pazarında alım yapan üyeler, rüçhan hakkı bedellerini Takasbank’a ödemek suretiyle aldıkları kuponların karşılığı hisse senetlerini aynı gün içinde, Hisse Senetleri Piyasası’nda satabilirler. (Bu işlem sadece Kayıtlı Sermaye Sistemine tabi şirketlerin hisselerinde yapılabilir. Esas sermaye sisteminde hisseler daha sonra teslim edileceğinden bu işlem yapılamaz. Esas sermayeli şirketlere ait rüçhan hakkı kuponları rüçhan bedelleri ödendiğinde makbuz olarak saklanır. şirket hisse senetlerini bastırdığında bu makbuzlar hisse senedine çevrilir.)

11. Pazar kapanış günü (son işlem günü), rüçhan hakkı kullanma süresi sonundan önceki 5’nci işgünüdür. Bu pazarda işlemlere başlanabilmesi için, rüçhan hakkı kullanma süresi başlamadan en geç iki işgünü önce, sermaye artışı yapacak şirketin, gerekli bilgi ve belgeleri Borsa Başkanlığı'na göndermesi gerekir. Alınan bilgi ve belgelerden derlenen haber, Borsa bülteninde, en geç rüçhan hakkı kullanma süresi başlangıcından 1 işgünü önce yayınlanır.

Kaynak : HİSSE SENEDİ PİYASALARI Mart 2007, Sermaye Piyasası Faaliyetleri Temel Düzey Lisansı Eğitimi TSPAKB

ben **dogub** hisse senedi aldım 500 lot ve sermaye arttırımı yapıldı. daha sonra bana 500 tane rüchan hakkı kuponu verildi. %41 oranında bir sermaye arttırımı hesabıma göre 205 tane hisse senedi alma hakkım var ben bunları nasıl alıcam. ayrıca 500 tane kuponun 205 tanesini tutup diğerlerini satsam sorun olur mu? şuan bir açıklama gelmedi ve perşembe günü pazar kapatılacak 27 ağustosa kadar alma hakkı verilecekmiş nasıl yapabilirim yardımcı olsanız müthiş olacak bir de ben bu hisse senetlerini almak istediğimde 205 ytlyi hesabımda bulundurursam otomatik olarak hisse senetleri hesabıma geçer mi? teşekkürler:a55:

[KUTERO]

ben **dogub** hisse senedi aldım 500 lot ve sermaye arttırımı yapıldı. daha sonra bana 500 tane rüchan hakkı kuponu verildi. %41 oranında bir sermaye arttırımı hesabıma göre 205 tane hisse senedi alma hakkım var ben bunları nasıl alıcam. ayrıca 500 tane kuponun 205 tanesini tutup diğerlerini satsam sorun olur mu? şuan bir açıklama gelmedi ve perşembe günü pazar kapatılacak 27 ağustosa kadar alma hakkı verilecekmiş nasıl yapabilirim yardımcı olsanız müthiş olacak bir de ben bu hisse senetlerini almak istediğimde 205 ytlyi hesabımda bulundurursam otomatik olarak hisse senetleri hesabıma geçer mi? teşekkürler:a55:

Nick yabancı gelmedi ama..
Yoksa sizmisiniz..?

[mehmet emin]

nasıl yani siz misiniz derken?

o değil de benim şu soruma daha doğrusu sorunuma cvp verecek olan yok mu ya lütfen yardım edin perşembeye kadar sürem var

[stockbroker]

ben **dogub** hisse senedi aldım 500 lot ve sermaye arttırımı yapıldı. daha sonra bana 500 tane rüchan hakkı kuponu verildi. %41 oranında bir sermaye arttırımı hesabıma göre 205 tane hisse senedi alma hakkım var ben bunları nasıl alıcam. ayrıca 500 tane kuponun 205 tanesini tutup diğerlerini satsam sorun olur mu? şuan bir açıklama gelmedi ve perşembe günü pazar kapatılacak 27 ağustosa kadar alma hakkı verilecekmiş nasıl yapabilirim yardımcı olsanız müthiş olacak bir de ben bu hisse senetlerini almak istediğimde 205 ytlyi hesabımda bulundurursam otomatik olarak hisse senetleri hesabıma geçer mi? teşekkürler:a55:

1- Mevcut bedelli sermaye artırımına katılmak istiyorsanız, hisse senetlerinizin bulunduğu kurumu arayarak bedelli artırıma katılmak istediğinizi söyleyecek ve 205 lot hisse için 205 YTL 'yi hesabınıza yatıracaksınız.Katılım istediğinizi bildirdikten sonra hisselerin hesabınıza otomatik olarak geçer, ne zaman geçeceğini yine çalıştığınız kuruma sorun ve öğrenin.

2- Elinizde bulunan 500 lot hisseyi satıp satmamanızın, rüçhan hakkı kuponları dolayısıyla bedelli artırıma katılıma herhangi bir etkisi yoktur.İsterseniz 500 lot hisseyi satabilirsiniz.

3 - Rüçhan pazarı kapanana kadar bedelli artırıma katılmazsanız veya kuponları rüçhan tahtasında satmazsanız, kuponlar süre sonunda hiçbir işe yaramayacaktır.Hesabınızda sadece 500 lot eski hisse senedi kalacaktır.

[KUTERO]

nasıl yani siz misiniz derken?

o değil de benim şu soruma daha doğrusu sorunuma cvp verecek olan yok mu ya lütfen yardım edin perşembeye kadar sürem var

İsim benzerliği olsa gerek..Bu nicki kullanan çok sevdiğim bir arkadaşım vardı..
Benim tanıdığım kişi siz değilsiniz demekki.

[mstfksy]

YA ARKADAŞLAR RÜÇHAN KUPONNE DEMEK CUMA GÜNÜ RAYSG ALDIM PAZARTESİ RAYSG VE
RAYSGR OLMUŞ KARDAMIYIM ZARARDAMIYIM NOLUYO ANLAMADIM
RAYSGR Yİ BELİRLENEN SÜREYE KADAR SATMAM MI GEREKLİ?:a5:

[BEDESTENLİ]

YA ARKADAŞLAR RÜÇHAN KUPONNE DEMEK CUMA GÜNÜ RAYSG ALDIM PAZARTESİ RAYSG VE
RAYSGR OLMUŞ KARDAMIYIM ZARARDAMIYIM NOLUYO ANLAMADIM
RAYSGR Yİ BELİRLENEN SÜREYE KADAR SATMAM MI GEREKLİ?:a5:

bedelliye katılacaksan rüçhanları satmıyorsun,bedelli parasını yatıracaksın,onlar kaybolacak..:..
bedelliye katılmayacaksan satman gerekir,

daha detaylı bilgi için aracı kurumuna danışmalısın..

[lahmacun]

merhaba,
benim de bir sorum olacak bu bedelli, ruchan isleriyle ilgili.
bende 1950 Tire Kutsan var. %153 artirim yapacaklar.
ben bedelliye katilacagim. simdi ben 1950 tane eski Tire hissem icin 2981 tane Tire ruchan hissesi satin aldim. 1950nin uzerinde alim yapabiliyor muyum anlamis degilim ama banka internet hesabindan alim yapmama izin verdi.
Ayrica anladigim kadariyla 2981ytl odeyip (1950 x %153 x 1 ytl), bedelli hisselerimi alacagim oyle degil mi? simdi elimde 1950 eski tire, 2931 ruchan tire var.
hesabimda da nakit olarak 2981ytl var bedelliler icin. dogru mu yaptigim?
yardim ederseniz sevinirim.

[stockbroker]

merhaba,
benim de bir sorum olacak bu bedelli, ruchan isleriyle ilgili.
bende 1950 Tire Kutsan var. %153 artirim yapacaklar.
ben bedelliye katilacagim. simdi ben 1950 tane eski Tire hissem icin 2981 tane Tire ruchan hissesi satin aldim. 1950nin uzerinde alim yapabiliyor muyum anlamis degilim ama banka internet hesabindan alim yapmama izin verdi.
Ayrica anladigim kadariyla 2981ytl odeyip (1950 x %153 x 1 ytl), bedelli hisselerimi alacagim oyle degil mi? simdi elimde 1950 eski tire, 2931 ruchan tire var.
hesabimda da nakit olarak 2981ytl var bedelliler icin. dogru mu yaptigim?
yardim ederseniz sevinirim.

Sn. lahmacun,

Yazdığınızı okudum, bir daha okudum, geri dönüp bir kez daha okudum.
Ne yaptığınızı, ne yapmak istediğinizi tam anlayamadım.

Elinizde 1950 lot eski TIRE hissesi varken, %153 bedelli sermaye artırımı süreci başladıktan sonra hesabınızda otomatik olarak sermaye artışı nispetinde TIRE rühçan hakkı ortaya çıkmalıdır.(Satın aldım demişsiniz.)

Bu da yazdığınıza göre 2981 adet yapıyor.Hesabınızdaki her bir rüçhan kuponu için 1 TL bulundurup, (yani 2981 TL) aracı kurumunuza bedelli sermaye artırımına katılmak istediğinizi söylerseniz, yatırdığınız her
1 TL+1 rühçan kuponu, hesabınıza 1 lot TIRE yeni hisse olarak geçecektir.(Hİsselerinizin bulunduğu aracı kurumu arayarak bedelli sermaye artırımına katılacağınızı mutlaka bildirin!)

Bedelli sermaye artırımına katılmadan önce 1950 lot eski TIRE hisseniz varken son durumda;

-1950 lot eski
-2981 lot yeni
TIRE hisseniz olacaktır.