Ekonomi & Para Piyasalarıdan Haberler/Yorumlar

[PEHLİVAN]

Dolarda dün başlayan hareket bugün de devam ediyor.

Dün 1.67'yi gören dolar bugün bankalararası piyasada 1.6870 ile son 3 ayın zirvesine tırmandı. Dolar, yaklaşık 3 hafta önce 26 Ocak'ta 1.6725 lira seviyesinden işlem görmüştü.

Küresel riskten kaçınma eğilimine bağlı olarak gelişmekte olan para birimlerinden sermaye çıkışı Türkiye'de de finansal piyasaları olumsuz etkiliyor. Dolar dün son 3 haftanın en yüksek seviyesi olan 1.67 TL'ye yükselirken, artış bu sabah itibariyle de devam ediyor.

İstanbul serbest piyasada dolar güne 1,6840 TL'den başlarken sonrasında 1.6870 TL'ye kadar çıktı.

Uzmanlar, gelişmekte olan ülke para birimlerine karşı geçen hafta etkili olan spekülasyonların bu hafta da tansiyonu yüksek tuttuğuna dikkat çekiyor...

Merkez Menkul Değerler'den Özgür Yurtdaşseven dolarda yaşanan hareketliliği şu şekilde açıklıyor:

''İrlanda, Portekiz, Yunanistan ve İspanya'daki ekonomik tablodaki bozulma ve Avrupa Birliği'nin söz konusu ülkelere karşı ortak önlem arayışı bölge para birimi euroda değer kaybına neden oldu. Euro dolar karşısında son iki ayın en düşük seviyelerini test ederken, sorunlar sadece belirttiğimiz ülkelerle sınırlı değil. Orta ve Doğu Avrupa ülkelerine yönelik hazırlanan olumsuz raporlar da Avrupa kaynaklı olumsuzluklara destek oluyor. Deutschebank'ın Rus Rublesi ve Polonya Zloty hakkında hazırladığı olumsuz rapor ile Moody's'in Doğu Avrupalı bazı bankaların notunu düşürebileceği açıklaması sabah ki işlemlerde lokal para birimlerinin dolar karşısında değer kaybetmesine neden oluyor.''

[PEHLİVAN]

Güne başlangıçta 24,600-25,250 bandı değerlendirilebilecekken, gün bazında ise beklentimiz 24,400-25,400 bandının etkili olmasıdır.

ABD’de de dünün tatil olması piyasalardaki hareketleri son derece sınırlarken, Avrupa Borsalarına paralel bir hareket sergileyen Ulusal-100 Endeksi günü %1.14’lük değer kaybıyla 24,912 puandan tamamlamıştır. Yurtiçinde TÜİK tarafından açıklanan işsizlik oranı moralleri bozarken, daha finansal krizin hemen başlangıcı olarak sayılabilecek Kasım ayı verisinde %12.3’e doğru yaşanan sıçrama, önümüzdeki altı aylık süre zarfında %15.0’e doğru işgücü kaybındaki artışın şiddetli bir biçimde devam edeceğinin sinyali olarak değerlendirilmiştir. Yurtdışında ise Japonya Ekonomisindeki %12.7’lik rekor daralma güne damgasını vururken, İngiltere ve Almanya Ekonomilerinin 2009’da sırasıyla %3.3 ve %2.25 daralacaklarına yönelik söylemler ve ECB Başkanı Trichet’in de “olağanüstü durumlara hazırlıklı olmalıyız” şeklindeki açıklaması global yönlü olumsuz etkilenmeler ortaya çıkarmıştır. ABD’de ise her ne kadar paket beklentileri bitmese de, bunun piyasaları yukarı yönde sürüklemekten uzak kaldığı gözden kaçmamaktadır. ABD’de otomotiv şirketlerinin yeniden yapılanma yaşamak ve ayakta kalmak için uzun vadeli finansman ihtiyaçlarına yönelik çalışmalar, bankaları kurtarma planına yönelik ayrıntılar ve zordaki mortgage kredilerini düzenleme adımları bu haftanın ana gündem başlıklarını oluştururken, bugün ayrıca Almanya ZEW Endeksi ve ABD NY FED İmalat Endeksleri takip edilecektir. Yurtiçinde ise bu haftanın odak noktası Perşembe günkü TCMB PPK Toplantısı’dır. Faiz indirim beklentileri 50 ila 100 baz puan arasında değişirken, bizim beklentimiz ve düşüncemiz TCMB’nin biraz daha muhafazakar davranmayı tercih etmesi gerektiği ve bunun için de faiz indirimini 50 baz puan ile sınırlı tutmasıdır. Teknik görünümde 24,800’deki önemli stop-loss’un hemen üzerindeki kritik tutunma çabaları devam ederken, bu seviyenin kırılmasının satışları artıracağı gözardı edilmemelidir. Güne başlangıçta 24,600-25,250 bandı değerlendirilebilecekken, gün bazında ise beklentimiz 24,400-25,400 bandının etkili olmasıdır.


Hedef Menkul Değerler A.Ş.
Araştırma Bölümü

[PEHLİVAN]

Bankacılık sektörüyle ilgili kaygıların Avrupa'ya sıçramasıyla euro değer kaybederken Asya borsalarında satışlar hızlandı. Asya'da endeksler 1-4 aralığında geriledi.

Moody's, Doğu Avrupa'da birimleri olan bankaların kredi notlarını indirebileceğini açıkladı. Bunlar arasında Avusturyalı Raiffeisen Zentralbank Oesterreich AGİsveçli Swedbank AB yer alıyor.

ABD'deki tatilin ardından euro-dolar paritesi Asya'da % 1 düşerek açıldı. Parite 1,2650'ye indi. Dolar, yen karşısında da değer kazanarak 92,5 seviyesine yükseldi.

Japonya Maliye Bakanı Shoichi Nakagawa, G7 toplantısında sarhoş yakalandıktan sonra istifa ettiğini açıkladı. Japon ekonomisinin sıkıntılı bir döneminde Nakagawa, biraz şarap içtiğini, ancak soğuk algınlığı nedeniyle ilaç almasının alkolün etkisini artırdığını söyledi. Japon ekonomisinin zor bir dönemecinde patlayan skandal yeni olumsuz etkiledi.

Dün Polonya Zlotisi'nde başlayan hareket diğer Doğu Avrupa para birimlerine de sıçramıştı. Zloti, dolar karşısında % 5 değer kaybederek kapandı. Macar ve Çek para birimleri diğer etkilenenler arasında başı çekerken, TL, dolar karşısında 1,67'ye yükseldi. Dolardaki yükseliş bu sabah da devam ediyor. Dolar-TL 1,68'de.

Güvensizlik altın fiyatlarını da destekliyor. Altın 960 dolarda.

Asya'da endeksler genelde % 1-4 aralığında geriledi. Hong Kong'da bankacılıkla ilgili kaygılar satış getirirken Hang Seng % 3 aşağıda. Bank of East Asia, 40 yıl sonra 110 milyon dolar zarar açıkladı.

Morgan Stanley analistleri, dün HSBC'nin sermaye ihtiyacı ile ilgili raporlarını tekrarladı. Daha önce 27-42 milyar dolar olarak tahmin edilen sermaye ihtiyacı 20-35 milyar dolara çekildi. Rapor, Hong Kong'da HSBC hisselerinde satış getirdi.

Tokyo ve Sidney % 1,5, Seul % 4'e yakın ekside.

ABD endekslerinin GM ve mali sektörle ilgili kaygılar arasında % 1-2 kayıpla açılması bekleniyor.

[PEHLİVAN]

PİYASALARDA BANKA KABUSU SÜRÜYOR
Avrupa bankalarına yönelik endişenin artmasıyla dünya borsalarında satışlar hızlandı. İMKB 24 bin puanın altına indi

Para piyasalarında türbülans devam ediyor. Obama’nın destek paketinin beklentileri karşılamamasıyla başlayan satış dalgası bugün Avrupa’daki bankalarla ilgili kaygılarla zirveye ulaştı. İMKB günü yüzde 4 kayıpla 23 bin 907 puandan kapattı. Dolar 1.69 TL’ye yükseldi.

Avrupa bankalarının Orta ve Doğu bankalarındaki riskleri krizin Avrupa'da yeni bir ivme kazanmasına neden oldu. Polonya, Macaristan'da bankacılık sektöründe risklerin artması para birimlerinin değer kaybetmesine neden olurken, bu ülkelerde en çok yatırım yapan ve kredi veren Avrupa bankaları olduğu için gelişmeler bu bankaların hisselerini ve euroyu vurdu. Avrupa borsalarında kayıplar yüzde 3’ün üzerine çıktı.

MOODY’S TEDİRGİN ETTİ

Moody's başta Raiffeisen ve Swedbank olmak üzere Batı Avrupa bankalarının notlarının düşürülebileceğini duyurdu. En çok riski olan bankacılık sistemlerinden biri Avusturya'nın. Bankaların eski Doğu Bloku ülkelerinde 230 milyar euro riski bulunuyor.

Moody's raporunda Doğu Avrupa ülkelerinin şu an derin ve uzun bir ekonomik durgunluğa girdiğini belirtti.

Bu arada, HSBC de sermaye yeterliliği tartışmaları sürerken Londra'da %2 geriledi. Morgan Stanley'e göre bankanın 20-35 milyar dolara ihtiyacı var.

DOW 7 BİN 500 PUANA GERİLEDİ

UBS analisti müşterilerine HSBC'nin 2008 için nihai temettüsünü 18 sente düşürmesinin beklendiğini belirtti ki bu 2007'de 39 sent olan temettüsünden %59 daha düşük.

ABD borsalarının da otomotiv devleriyle ilgili iflas ve bankalarla ilgili kamulaştırma kaygılarının ortasında düşüşle açılması bekleniyor.

Öte yandan ABD'de bankalara yönelik riskli varlık alımı konusunda yaşanan belirsizlikler de devam edilor. Dün kapalı olan ABD borsalarında bugün yüzde 3 gibi rekor düşüşle açıldı. Dow Jones, 7 bin 500 puanla bir önceki dip seviyesine ulaştı.

ALTINDA YÜKSELİŞ SÜRÜYOR

Rusya’nı rezervlerin altına çevireceğin açıklaması ve güvenli liman arayan yatırımcılardan gelen talebin etkisiyle altının onsu dış borsalarda 970 dolara yükseldi. İç piyasada ise dolardaki yükselişin de etkisiyle altının gramı 52 TL’ye Cumhuriyet Altını ise 350 TL’ye ulaştı.

[PEHLİVAN]

Piyasalarda yeni korku: Doğu AvrupaPiyasalarda taşlar bir türlü yerine oturmuyor.ABD, Avrupa,Asya derken bu kez de darbe Doğu Avrupa'dan geldi.

HÜRRİYET

Polonya ve Macaristan gibi Doğu Avrupa ülkelerinin bankacılık sektörlerinde risklerin arttığına işaret eden raporlarla birlikte borsalarda ciddi kayıplar oluştu. Yerel para birimleri değer kaybederken Türkiye de bu furyadan payına düşeni alıyor.


İlk seansı yüzde 1.7 düşüşle 24 bin 488 puandan kapatan İMKB'de düşüş ikinci yarıda hız kazandı. Yurtdışı borsalardan gelen olumsuz haberler ve içeride dolardaki yükselişle birlikte İMKB'deki düşüş de yüzde 4'ün üzerine çıktı. En düşük 23 bin 754 puanı gören borsa günü yüzde 4.03 düşüşle 23 bin 907 puandan tamamladı.

Turkish Yatırım Finansal Strateji Müdürü Gökhan Uskuay, yurtdışı raporlarda Doğu Avrupa ülkelerine AB ve IMF'nin müdahalesi gerektiğinin vurgulandığına işaret ederek, Gözler artık ABD’den açıklanacak verilerde değil, Doğu Avrupa’dan gelecek haberlerde olacak. 24 bin 650'nin kırılmasıyla birlikte yükselen trend desteğini aşağı kırdık. Bundan sonra orta vadeli önemli yatay destek olan 23 bin 500 ön plana çıkacak dedi.

DOLAR YÜKSELİYOR

Gelişmekte olan ülke para birimlerindeki sert kayıplar TL'yi de etkiliyor. Güne 1.6870 TL'ye yükselerek başlayan dolar içeride öğleye doğru gerilemesine karşın ikinci seans yönünü tekrar yukarı çevirdi. Dolar kapanışa yakın yüzde 1.81 artışla tekrar 1.6870 TL'ye çıktı.

Öte yandan dün yüzde 5 düşen Polonya Zlotisi bugün dolar karşısında yüzde 3'e yakın değer yitirirken, Çek, Macar ve Rus para birimlerinde de yüzde 3'ü aşan kayıplar izleniyor.

Piyasadaki gelişmeleri değerlendiren uzmanlar, Doğu Avrupa'daki tedirginliklerin bu ülkede yatırımı olan dev bankacılık gruplarını da etkilediğini ve finans sektörü önderliğindeki düşüşlerin tüm piyasalara yayıldığını belirtiyor. Tedirginliklerin Avrupa kaynaklı olması nedeniyle euro/dolar paritesinde de dolar lehine bir hareket yaşanıyor.

Parite, düne göre yüzde 1'in üzerinde bir artışla 1.26 sınırına kadar geldi...

[PEHLİVAN]

Global likidite krizinin ulaştığı boyut ve küresel bankacılık sistemine yönelik artan endişeler Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerden kaçışı hızlandırdı. Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) banka bilançolarının temizlenmesinin yavaş ilerlediği yönündeki açıklamaları ve ABD'den gelen ekonomik veriler piyasaları altüst etti. Doların 1.70 lirayı zorladığı piyasalarda İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda (İMKB) ise düşük işlem hacmine rağmen sert düşüş yaşandı. 1000 puandan fazla düşen endeks 24.000 seviyesinin altında indi ve İMKB'nin piyasa değeri 17 milyar dolar birden eridi. Faiz oranları ise yüzde 15,66' ya çıktı. Geçen hafta kâr satışlarıyla bir miktar gerileyen altının bir ons fiyatı yeniden yükselişe geçerek 970 dolara kadar çıktı.

Dolar 3 ayın zirvesinde
Döviz piyasasında güne 1.68 liranın üzerinde başlayan dolar kuru, ABD'den gelen imalat sanayi verilerinin beklentilerin çok altında çıkmasının ardından, hızla 1.6980'e kadar yükselerek son üç ayın zirvesini gördü. Gelişmekte olan ülke piyasalarından kaçış İMKB'yi de olumsuz etkiledi. ABD imalat sanayi verilerinin moral bozduğu dünya piyasalarına paralel olarak hacimsiz de olsa sert düşen endeks günü 1003 puanlık kayıpla 23.907 seviyesinden kapattı. İşlem hacminin 1 milyar lirada kaldığı piyasada hisse senetlerinin kaybı yüzde 4,03 oldu. Böylece borsada yılbaşından bu yana yaşanan düşüş yüzde 11'e ulaştı. Şirketlerin piyasa değeri de 17 milyar dolar azalarak 100 milyara düştü.
Yurtdışı ve yurtiçi piyasalardaki olumsuz gelişmelere rağmen, bu hafta 5.8 milyar dolarlık itfası bulunan Hazine dün düzenlediği 2 ihalede 4.11 milyar TL borçlanma gerçekleştirdi. Hazine 182 gün vadeli iskontolu bono ihalesinde yüzde 14,30 faiz oranıyla satış gerçekleştirirken, 5 yıl vadeli TÜFE'ye endeksli tahvil ihalesinde ise reel bileşik faiz yüzde 13,98 oldu. İhalelerde 1 milyar 443 milyon liralık satıxş yapan Hazine'nin kamu kuruluşlarına yapılan satışla birlikte toplam borçlanması 4.11 milyar lira oldu.

[PEHLİVAN]

Likidite krizinin dünya devlerini sarsmaya başladığı Ekim 2008'den bu yana Türk bankacılık sektöründe batık kredilerdeki artış yüzde 28'e dayandı. Bankaların tasfiye olunacak kredileri son 1 yılda ise yüzde 97 arttı.

Merkez Bankası ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) aldığı tedbirlerle küresel krizde önemli bir sınavdan geçen bankacılık sektöründe batık kredi oranı katlanarak büyüyor. BDDK Başkanı Tevfik Bilgin'in başta kredi kartı olmak üzere takibe dönüşüm oranının artacağı uyarısında bulunduğu bankacılık sektörü, dönmeyen kredilerde yaşanan hızlı artışın orta vadede yaratacağı riski fazlasıyla hissetmeye başladı. İşsizliğin yüzde 12,3 ile son 5 yılın en yüksek seviyesine çıkması ve mali bünyesi bozulan birçok şirketin ödeme güçlügü çekmesi bankaları ciddi bir tahsilat sorunu ile karşı karşıya getirdi. Likidite krizinin dünya devlerini sarsmaya başladığı Ekim 2008'den bu yana Türk bankacılık sektöründe batık kredilerdeki artış yüzde 28'e dayandı.

1 yılda yüzde 50 arttı
Bankaların tüketici, kredi kartı ve ticari kredilerinin yüzde 3,1 oranında azaldığı 31 Ekim 2008-6 Şubat 2009 tarihleri arasında batık kredilerdeki artış ise yüzde 27,5'e ulaştı. Bu dönemde batık kredilerin oranı yüzde 3,3'ten 4,4'e çıkarken, tutarı ise 5.2 milyar TL'den 6.7 milyar TL'ye çıktı. 31 Ekim 2008'de 83 milyar TL olan tüketici kredileri, 6 Şubat'ta 80.4 milyar TL'ye inerken, batık tüketici kredileri bu dönemde yüzde 32,5 artarak 2 milyar 119 milyon TL'ye çıktı. Aynı dönemde kredi kartında batık yüzde 26,2 artarak 2.5 milyar TL'ye ulaşırken, taksitli ticari krediler ile kurumsal kredi kartlarındaki batık ise yüzde 34,6 artarak 2 milyar 67 milyon TL oldu.
6 Şubat itibari ile son bir yılda toplam tüketici, kredi kartı ve ticari krediler yüzde 15 artarak 151 milyar TL'ye çıkarken, bu dönemde batıklardaki artış yüzde 97 oldu. Son bir yılda batık tüketici kredileri yüzde 100, batık kredi kartları yüzde 49, batık ticari krediler ise yüzde 216 arttı. Batık oranı ticari kredilerde yüzde 1,8'den yüzde 5,5'e, tüketici kredilerinde yüzde 1,5'ten yüzde 2,6'ya, kredi kartlarında ise yüzde 6,2'den yüzde 7,7'ye çıktı. Kredileri bu yıl da kısmaya devam eden bankalarda toplam kredi hacmi ilk 1.5 ayda yaklaşık 1 milyar TL gerilerken buna karşılık batık miktarı yüzde 12,1 arttı.

Kriz kârdan götörüyor
Türk bankacılık sektörünün 2006'da yüzde 92,1, 2007'de yüzde 30,5 oranında artan net kârı, 2008 yılında ise, özellikle son çeyrekte bozulma ile yüzde 10,2 azalarak 13.3 milyar TL'ye indi. Net faiz marjının azalması, provizyonlar ile genel giderlerin yükselmesi bankaların kârlarında düşüşe neden oldu. Hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda (İMKB) işlem gören bankalardan Akbank'ın kârı 2 milyar 40 milyon TL'den 1 milyar 782 milyon TL'ye inerken, İş Bankası'nın kârı da 1.7 milyar TL'den 1.5 milyar TL'ye düştü. Garanti Bankası'nın konsolide net kârı ise 2.4 milyar TL'den 1.9 milyar TL'ye indi.

Bilgin uyardı, FT dikkat çekti
BDDK Başkanı Bilgin, 11 Şubat'ta yaptığı açıklamada bankalar için en riskli alanın kredi kartları olduğuna dikkat çekerek, "Takip oranının bir miktar daha yükselmesi beklenebilir" tesbitinde bulunmuştu. Bilgin, bireysel kredilerde takipteki müşteri sayısının 2008'de yüzde 62 artarak 2 milyon 170 bin kişiye ulaştığını, kredi kartında 1 milyon 564 bin kişinin takipte olduğunu dile getirmişti. Merkez Bankası'nın verilerine göre de 2008 yılında bankalara tüketici kredisi ile kredi kartını ödemeyenlerin toplam sayısı yüzde 253 oranında artarak 757 bin 845'e çıktı. Kredi kartını ödemeyenlerin sayısı yüzde 184 artarak 482 bin 928'e, tüketici kredisini ödemelenlerin sayısı da yüzde 513 artarak 274 bin 917'ye ulaştı. Financial Times (FT) gazetesi de önceki gün Türkiye'de sorunlu kredilerin bankacılık sektörü için oluşturmaya başladığı probleme dikkat çekerek, "Türk bankaları, kötü kredilerin sıcağını hissediyor" ifadesini kullanmıştı.

[eren@]

[PEHLİVAN]

FED'in eski başkanı Alan Greenspan, New York Ekonomi Klübü'ndekikonuşması öncesinde gazetecilere yaptığı açıklamada, ABD'nin finansal sisteminin onarmak ve ekonomik toparlanmayı desteklemek için çok az şey yapıyor olabileceğini söyledi. Greenspan, Obama yönetiminin ekonomiyi canlandırmak ve bankaları kurtarmak için ayırdığı kaynakların sorunları çözmek için yeterli olmayabileceğini belirterek, Japonya'nın 1990'lardaki deneyiminin, finansal sistemin onarılmasının, büyük mali teşvik atılımlarının önünde yürümesinin temin edilmesine ihtiyaç olduğunu vurguladı. Greenspan, bankacılık sistemine istikrar kazandırmak, kredi şartlarının normale dönmesini sağlamak için ek TARP fonlarının gerekebileceğini de ifade ederek, bankaların yeterli sermayeyesahip olduklarına inanana kadar kredi vermeyi artırmayacaklarını da belirtti.

Foreks Haber Merkezi (18/02/2009 - 07:49:36)

[PEHLİVAN]

ABD'DE KREDİ KARTI BORCUNUN ÖDEMEYENLERİN ORANI ARTTI- AMERİCAN EXPRESS American Express'in verilerine göre Ocak ayında işsizliğin artmasına bağlı olarak kredi kartı borcunu ödemeyenlerin oranı artış gösterdi. Kredi kartı borçlarının ödenmemesi oranını ölçen yıllık net masraf kaydetme oranı, Ocak ayında yüzde 7.23'den yüzde 8.29'açıktı. Ödemesi en az 30 gün geciken kredilerin oranı da yüzde 4.87'den yüzde 5.28'e çıktı. Foreks Haber Merkezi (18/02/2009 - 08:03:10)