12.12.2008 | Eyüp Can | Yorum
Biliyorum, Türkiye'nin IMF ile yapacaðý stand-by anlaþmasý yýlan hikâyesine döndü fakat nihayet son aþamaya gelindi. Hazineden Sorumlu Bakan Mehmet Þimþek Baþbakan Tayyip Erdoðan'dan nihayet geçen hafta sonu aldýðý onayla önümüzdeki günlerde Amerika'ya gidip son noktayý koyacak.
Rakam 20 milyar dolarýn biraz üstünde olacak.
Üst düzey bir kaynaðýma göre 24 milyar dolar.
Anlaþmanýn þekli stand-by yani gerektiðinde kredi kullanmayý içeren ihtiyati stand-by deðil.
Süre 18 ay.
Ve piyasalarýn en çok merak ettiði "önden salýným" miktarý.
IMF stand-by imzalandýktan hemen sonra Türkiye'nin de talebi doðrultusunda 4-5 milyar dolar krediyi serbest býrakacak.
Hazine yetkilileri baþlangýç için daha fazlasýna ihtiyaç olmadýðýný düþünüyor.
Gelelim þu IMF'nin hükümetten "sýfýr büyüme ve KDV artýrýmý" talebine.
Tamamen manipülatif.
IMF, dünya ekonomileri resesyon yaþarken Türkiye'nin de olasý bir resesyon riski ile karþý karþýya olduðunu dile getiriyor. Bu yüzden de sýfýr büyüme dahil hükümetten temkinli bütçe yapmasýný bekliyor.
Yani 2009'da "illa sýfýr büyüyün ve bütçeyi de ona göre yapýn" gibi bir dayatma kesinlikle söz konusu deðil. Fakat IMF'nin AK Parti hükümetinin yüzde 4'lük büyüme hedefini hiç gerçekçi bulmadýðý da sýr deðil.
Zaten AK Parti hükümeti de hiç kimseyi ikna etmeyen yüzde 4'lük büyüme hedefini þimdiden revize etmeye baþladý.
2008 için en iyi büyüme senaryosu yüzde 2.
Bu oranýn yüzde 1 civarýnda olacaðý ise genel kabul görüyor.
Dolayýsýyla 2008 için bile yüzde 2 büyümeyi yakalamasý þüpheli hükümetin tüm dünya piyasalarýnýn daralacaðý 2009'da sýfýr büyüme ihtimalini dikkate almasýndan daha normal bir þey olamaz.
Nitekim Mehmet Þimþek þimdiden IMF ile yapacaðý son görüþmeye götüreceði çantasýna farklý büyüme senaryolarý ve kendi hedefleri üzerinde yaptýklarý revizyonlarý eklemiþ bulunuyor. KDV artýrýmý talebi ise hükümetin IMF üzerinden sektörel KDV indirimi taleplerini püskürtme operasyonu.
Þu anda piyasalarýn en çok merak ettiði, imzanýn ne zaman atýlacaðý?
Her ne kadar bayram mesaisi ve yeni yýl mesaisi yapýlsa da imzalarýn yeni yýla kalma ihtimali çok yüksek. En geç ocak ayýnýn ilk haftasý imzalarýn atýlmasý bekleniyor.
Peki ama IMF ile yeni bir stand-by neden bu kadar zaman aldý?
Lafý dolaþtýrmadan söyleyeyim: Baþbakan Tayyip Erdoðan, baþýndan beri Türkiye'nin IMF ile yeni bir anlaþma yapmadan yola devam etmesinden yanaydý.
Bu yüzden gayet bilinçli bir biçimde "ümük" tartýþmasýný baþlattý.
Son ana kadar IMF'ye muhtaç kalmadan bu iþi çözebileceðini zannetti.
Bu yüzden de IMF ile yeni bir stand-by'a resmen direndi.
FED ile yapýlacak bir swap-line anlaþmasýný ve "körfez" fonlarýndan gelebilecek kredileri IMF'nin alternatifi olarak gördü. Maalesef ekonomi kurmaylarý Baþbakan'ý bu hayalci yaklaþýmdan döndürmek için gerekli dirayeti ilk günden itibaren gösteremedi.
Þimþek, Baþbakan'dan yediði fýrçalara yenisini eklememek için en fazla konuþmasý gereken yerlerde susmak zorunda kaldý. Her teknik analiz giriþiminde Erdoðan'dan "Meselenin bir de siyasi boyutu var Mehmet. Sen, siyasetten anlamazsýn" azarý iþitti.
Nazým Hoca her zamanki gibi elini taþýn altýna sokmak yerine hocalýk pozisyonuna çekildi. Kemal Abi mali disiplini saðlamýþ olmanýn verdiði rahatlýkla en olmadýk yerlerde Erdoðan'a hak verdi. Ve sonunda IMF ile yeni stand-by hiç gereði yokken uzadýkça uzadý.
En sonunda geçen hafta Erdoðan kamu yatýrým ve harcamalarý konusunda en azýndan yerel seçimlere kadar hareket alanýna sahip olacaðýný anlayýnca piyasalarýn beklentisine direnmekten vazgeçti ve Þimþek'e "Mehmet bitir artýk þu iþi" talimatýný verdi.
Þimdi top Þimþek'in önünde. Fakat zemin fazlasýyla kaygan.
Sorun ne büyüme ne KDV ne de kredi miktarý.
Þimþek'i kara kara düþündüren, bütçede hiçbir karþýlýðý olmayan alabildiðine siyasi kamu harcamalarý.
Hele bizzat Baþbakan Erdoðan'ýn talimatýyla geçen hafta Ziraat Bankasý üzerinden devreye sokulan 540 milyon YTL'lik bir ödeme var ki, Þimþek'i kara kara düþündürüyor.
Ýþin garibi fýrçalar eþliðinde yapýlan ödemenin devamý da var.
Bakalým Þimþek tüm bu karþýlýksýz harcamalarý makyajlayýp IMF'yi nasýl ikna edecek?