Dünya gündemi2008+Simurg+
KOSOVA BAÐIMSIZLIÐI'NI ÝLAN ETTÝ..Baþbakan Taci açýkladý..
17.02.2008 16:45Kosova Parlamentosu Sýrbistan'dan baðýmsýzlýðýný ilan etti.
Özel gündemle TSÝ 16.00'da olaðanüstü toplanan parlamento oturumu, Parlamento Baþkaný Yakup Krasniçi'nin konuþmasýyla baþladý.
Toplantýda Baþbakan Haþim Taçi, yaptýðý konuþmadan sonra baðýmsýzlýk bildirgesini okudu.
Taçi, "Halkýmýzýn liderleri olarak bu bildirgeyle Kosova'yý baðýmsýz ve egemen bir devlet ilan ediyoruz" dedi.
Baþbakan, bu bildirgenin halkýn arzusunu yansýttýðýný ifade etti.
Parlamentoda yapýlan oylamada, baðýmsýzlýk ilaný oy birliðiyle kabul edildi ve liderler tarafýndan bildirge imzalandý.
Sýrbistan ve Yugoslavya Devlet Baþkaný Slobodan Miloþeviç'e karþý 1999'da yapýlan NATO'nun tarihindeki tek savaþ sonunda Kosova NATO ve BM himayesine geçti.
Kosova NATO ve BM'nin himayesine geçmesine raðmen Sýrbistan'ýn bir parçasý olarak kalmaya devam etti.
Bölgenin statüsüyle ilgili görüþmeler BM'nin öncülüðünde 2006 Þubat ayýnda baþladý.
Bu arada, Sýrbistan'da yapýlan referandumda da Kosova'nýn Sýrbistan'ýn bölünmez bir parçasý olduðu ilan edildi.
BM'nin Kosova temsilcisi Martti Ahtisaari, 26 Ocak 2007'de, Kosova'ya gözetim altýnda baðýmsýzlýk verilmesini öngören planýný açýkladý. Rusya ise Ahtisaari'nin teklifini 2007 Nisanýnda yapýlan BM Güvenlik Konseyi toplantýsýnda reddetti.
ABD Baþkaný George Bush, haziranda Kosova'nýn daha fazla gecikmeden baðýmsýz olmasý gerektiðini söyledi.
Kosova geçen Temmuzda, BM'nin yürüttüðü Kosova sürecinin baþarýsýz olduðunu belirterek, yýl sonuna kadar baðýmsýzlýðýn ilan edilmesi çaðrýsýnda bulundu.
Baþbakan Taçi de bu geliþmelerden sonra Kosova'nýn baðýmsýzlýðýnýn bugün ilan edileceðini açýkladý.
BÖLGE 500 YIL OSMANLI YÖNETÝMÝNDE KALDI
Baðýmsýzlýðýný ilan eden Kosova, yaþlaþýk 500 yýl boyunca Osmanlý yönetiminde kaldý.
Osmanlý Ýmparatorluðu'nca 1375 yýlýnda fethedilen Kosova'ya yerleþen Türkler, 1877-78 harbinden sonra Osmanlý'nýn etkinliðinin azalmasýyla azýnlýk durumuna düþmeye baþladý. Balkan savaþlarý sonucu (1912-1913) elden çýkan bölgedeki Türkler, krallýk (1918) ve komünist Yugoslavya (1945) döneminde üç büyük göç ve katliama uðradý. 1930 yýllarýnda kamulaþtýrma reformu altýnda Türklerin elinden araziler zorla alýnarak Sýrplara verildi ve Türkler göçe zorlandý. Ýkincisi ise 1956-60 yýllarý arasýnda Türklerden silah toplama kampanyasý adý altýnda büyük eziyet baþladý ve bunun sonucu olarak ikinci kez göç yaþandý.
Sýrplarýn bu iki baskýsýndan sonra, 1968-1990 yýllarý arasýnda da Türkler, Arnavutlarýn asimilasyon politikasýna maruz kaldý. Bütün bunlara raðmen Kosova'da kalan resmi istatistiklere göre 12 bin, gerçekte 20-25 bin Türk, oradaki Türk kültürünü yaþatmayý baþardý.
Bir söylenceye göre, 1. Kosova Savaþý (1389) sonrasýnda savaþta ölen Türk askerlerin kanýnýn bir göl gibi toplanmasý sonucunda, Ay ve Yýldýz'ýn bu göl üzerinde yansýmasýyla oluþtuðu kabul ediliyor.
Tarih kitaplarýna göre Osmanlýlar, 1389'da Sýrplara ve Avrupalý müttefiklerine karþý kazandýklarý meþhur Kosova savaþýndan sonra bölgeye tamamýyla hakim oldu ve Kosova vilayeti 1877 yýlýnda teþkil edildi. Halil Rýfat Paþa bölgenin ilk valisi tayin edildi.
Vilayetin merkez sancaðý 1879-1893 tarihleri arasýnda Priþtine, 1893 tarihinde itibaren ise Üsküp þehri oldu. Kosova Vilayeti'nin nüfusu 1893 tarihi itibariyle 847 bin 419'du. Bunun 507 bin 80'i Müslüman, 340 bin 339'ý Hristiyan'dý. Vilayet 1896 yýlýnda 6 sancaða ayrýldý. Bunlar; Üsküp (Merkez) Priþtine, Prizren, Ýpek, Yenipazar ve Taþlýca sancaklarýydý. Vilayette Türk, Arnavut, Boþnak gibi Müslüman unsurlar ve Bulgar, Makedon, Sýrp, Rum, Ulah gibi Hristiyan birçok etnik unsur bir arada yaþadý.
Berlin konferansýnda (1878) Kosova'nýn büyük bir kýsmý Sýrbistan ve Karadað'a havale edildi. Bu karar, konferanstan önce baþlamýþ olan etnik temizlik hareketini hýzlandýrdý. Nis, Leskovça ve Topluca gibi þehirlerin nüfusu Türkiye'ye göç etmeye zorlandý. 22 Mart 1913 yapýlan Londra Sefirler Toplantýsý sonucu Arnavutluk'un baðýmsýzlýðý tanýnýrken Kosova, Sýrbistan'a baðlandý.1919-1920 Versay Barýþ Konferansý ile Kosova'nýn Sýrbistan'a baðlanmasý meþrulaþtýrýldý.
-TÝTO YUGOSLAVYASI'NDA KOSOVA-
Ýkinci Dünya Savaþý sýrasýnda Ýtalya'nýn Almanya'ya teslim olmasý üzerine Tito tarafýndan kurulan meclisçe Yugoslavya 1945 yýlýnda ilan edildi ve monarþi yýkýldý. Bu olaydan sonra Kosova, Yugoslavya'ya baðlý bir eyalet statüsüne geçti.
Kurulan yeni Yugoslavya Federal Halk Cumhuriyeti'nde yönetimin uyguladýðý baský politikasý sonucu yine Müslüman topluluðunun Türkiye'ye göçü devam etti.
Özellikle, Kosova Türklerinin göçü, Sýrp yönetimin 1953 yýlýnda silah toplama eylemi sýrasýnda yoðunluk kazandý. O dönemde, Tito Yugoslavyasý'nýn ikinci adamý konumundaki Aleksandar Rankoviç'in altý cumhuriyet ve iki özerk bölgeden oluþan Yugoslavya'nýn Müslüman toplumlarýn yaþadýklarý bölgeler olan Bosna-Hersek, Makedonya, Kosova, Karadað ve Sancak'ta baskýlarýn artmasý nedeniyle, Türkiye'ye Türk, Boþnak ve Arnavutlarýn göçü daha da hýzlandý.
Ýkinci Dünya Savaþý'nýn sonunda kurulan Tito Yugoslavyasý'nda da Kurtuluþ Savaþý'ndan sonra Türklerin en yoðun yaþadýklarý bölgelerde, Kosova ve Batý Makedonya'da (Kalkandelen, Gostivar, Debre) varlýklarý kabul edilmedi. Türklerin yoðun ýsrarý üzere dönemin Yugoslavya Komünist Partisi, 8 yýllýk bir aradan sonra 1951 yýlýnýn ilkbaharýnda Kosova'da da Türklerin varlýðýný tanýma kararý aldý.
Türklerin resmen tanýndýðý 1951 yýlý, Kosova Türkleri için bir dönüþüm yýlý oldu. En önemli merkezlerde anaokullar, ilkokullar, Türk kültür-sanat dernekleri açýldý. Priþtine Radyosu'nda Türkçe yayýnlar baþladý. Kosova'da ancak 300-400 kadar Türk var derken, 1953 yýlýnda yapýlan nüfus sayýmýnda Türklerin sayýsý 34 bin civarýnda belirlendi.
Yugoslavya Anayasasý'nda deðiþiklikler yapýlarak hazýrlanan yeni 1974 Kosova Anayasasý'na göre Kosova'da Arnavutça ve Sýrpçanýn yaný sýra Türklerin yaþadýklarý yerlerde Türkçe de resmi dil oldu. Bu anayasal deðiþiklikler Kosova'nýn Sýrbistan kontrolünden kurtulmasý da demekti. 1975 yýlýnda Priþtine Üniversitesi kuruldu. Arnavutça ve Sýrpça öðretimin yapýldýðý üniversite Arnavutlarýn yüksek öðrenimi için son derece önemliydi. Zamanla, eðitimli genç Arnavutlar yavaþ yavaþ yönetimi ele geçiriyordu.
Slobodan Miloseviç yönetimindeki Yugoslovya'da 1989 yýlýnda, 1974 Federal Anayasasý'nýn güvence altýna aldýðý Kosova'nin özerklik hakkini iptal etti. Özerkliði alýnan Kosova sýradan bir Sýrp belediyesine dönüþtürüldü. 1990 yýlýnda Yugoslavya'da çok partili düzene geçildi ve ilk seçimler yapýldý. Arnavutlar, seçimleri boykot ederek 2 Temmuz 1990 günü Kaçanik'te Kosova Cumhuriyeti, 7 Eylül 1990 günü de Kaçanik Anayasasý'ný ilan ettiler. 1991'de yapýlan referandumda halkýn yüzde 99,87'si baðýmsýzlýk için oy kullandý ve tek taraflý Kosova'nýn baðýmsýzlýðý ilan edildi.
Sýrp rejiminin bütün baskýlarýna raðmen 1992'de Arnavutlar Kosova'da genel seçim düzenledi. Bunun neticesinde Kosova Cumhuriyeti parlamentosu oluþtu ve Ýbrahim Rugova Kosova Cumhuriyeti'nin ilk baþkaný seçildi. Kosova'nýn baðýmsýzlýðýný Arnavutluk tanýdý, Bosna, Hýrvatistan ve Slovenya destekledi.
-KOSOVA KURTULUÞ ORDUSU-
Aslýnda Arnavutlarýn Slavlara karþý direniþi Osmanlýlarýn Balkanlar'dan çýkýþýyla birlikte basladý. Bu direniþ Birinci ve Ýkinci Dünya Savaþlarý sýrasýnda da devam etti.
Gerçek anlamýyla bir özerklik olmasa da komünizmin döneminde Arnavutlara verilen özerkliðin 1989'da Miloseviç rejimi tarafýndan geri alýnmasýyla, Kosova halkýna daha önce görülmedik siyasi baský ve þiddet arttý ve buna direniþ güçlendi.
Bütün bu baskýlar sonucunda Arnavutlar Sýrplara karþý askeri bir örgüt kurdu. 1993'te Kosova Kurtuluþ Ordusu (UÇK) tam bir gizlilik içinde kuruldu. UÇK ilk faaliyetini gazetelere verdiði sert açýklamalarla baþlattý ve Sýrp polis merkezlerine bombalý saldýrýlar düzenlemeye baþladý.
Kosova'daki gerçek durumu gözetlemek amacýyla, Avrupa Güvenlik ve Ýþbirliði Teþkilatý (AGÝT) Gözetleme Misyonu 1998 yýlýnda Kosova'da göreve baþladý. Reçak'ta 15 Ocak 1999 tarihinde bir grup Arnavut sivilin Sýrp güvenlik güçlerince katledilmesi, Eski Yugoslavya Savaþ Suçlarý Mahkemesi tarafýndan soykýrým olarak deðelendirilerek, dünya kamuoyunun Miloþeviç rejimine son verilmesi, Kosova halkýnýn kurtarýlmasý yönünde ciddi adým atmasýný saðladý.
Fransa'daki Rambouilet Konferansý'nda 5 Þubat 1999'da Sýrp ve Arnavut heyetleri arasýnda anlaþma saðlanamamasý sonucu, barýþçýl yollar tükendi ve Miloþeviç rejimine karþý sýra askeri güç kullanýlmasýna geldi.
Bu arada, þiddet eylemleri arttý, Sýrp güvenlik güçleri Arnavutlarla birlikte Türk ve Boþnaklarý da Kosova'dan sürmeye baþladý ve yaklaþýk 700 bin kiþi Kosova'dan kovuldu. Uluslararasý topluluðun Miloþeviç rejimiyle bir türlü anlaþma saðlayamamasý sonucu, BM Güvenlik Konseyinin çýkardýðý 1244 sayýlý karara dayanarak 24 Mart 1999 günü NATO güçlerinin Sýrbistan üzerine hava harekatý baþladý. 78 günlük hava harekatýnýn sonunda Kumanova'da imzalanan Askeri Teknik Ýþbirliði Anlaþmasý ile Sýrp güvenlik güçleri Kosova'dan geri çekildi, 10 Haziran 1999 günü NATO güçleri Kosova'ya girdi. Çok kýsa bir sure içinde, Kosovalýlarýn büyük bir bölümü evlerine geri dönebildi.
Balkanlar'da Sýrbistan, Karadað, Makedonya ve Arnavutluk devletlerine sýnýrý olan Kosova, Haziran 1999'dan bu yana Birleþmiþ Milletler tarafýndan yönetiliyor. Ýlk yerel seçimler 2000 yýlýnda yapýlýrken, þimdiye kadar üç yerel ve parlamento seçimi yapýldý.
Son seçimleri eski UÇK komutanlarýndan Haþim Taçi'nin liderliðindeki Kosova Demokrasi Partisi (PDK) kazanarak, Kosova Demokratik Birliði (LDK) ve Kosova Demokratik Türk Partisi'nin de ortak olduðu koalisyon hükümeti kuruldu.
Baþmüzakereci Marti Ahtisaari'nin yönetiminde tam bir yýl süren Belgrad ve Priþtine arasýnda Kosova'nýn nihai statüsüyle igili müzakerelerde uzlaþma saðlanamadý. Ahtisaari'nin Kosova'ya koþullu baðýmsýzlýk öneren planý, BM Güvenlik Konseyinde Rusya tarafýndan veto edilince, Temas Grubu tarafýnda bir yýllýk yeni bir müzakere dönemi baþladý. Geçen yýlýn sonunda Temas Grubu da BM Güvenlik Konseyine taraflar arasýnda uzlaþma yönünde ilerleme saðlanamadýðýný bildirerek Ahtisaari'nin önerisine destek sundu.
Kosova, 17 Þubat 2008 günü baðýmsýzlýðýný ilan etmekle dünyanýn en yeni baðýmsýz ülkesi sýfatýný, yine Sýrbistan'dan ayrýlan Karadað'dan almýþ oldu.
Bölgede, 2005 istatistiklerine göre, 2,1 milyonluk nüfusun yüzde 81,6'sý Arnavutlardan oluþuyor. Sýrp nüfusunun oraný yüzde 9,9 olurken, kalan bölümü Türkler ve Boþnaklar gibi deðiþik etnik gruplardan meydana geliyor. Dini yapýsýna gelince, bölgedeki nüfusun yüzde 91'i Müslüman, yüzde 9'u Hristiyanlardan oluþuyor.
Kosova'da 2006 yýlýnýn sonunda çýkarýlan resmi diller yasasýnda Arnavutça, Sýrpça ve Ýngilizce resmi diller olarak kabul edildi. Türklerin zorlamasýyla geçen yýl içinde Priþtine, Prizren, Mitroviça ve Gilan belediyeleri Türkçeyi resmi diller arasýna aldý.
apruncurtigin Nickli Üyeden Alýntý
.gif)
