merhaba arkadaşlar
spekülatör ve manipülasyon arasındaki fark nedir yardımcı olabilir misinz acaba şimdiden teşekkür ederim
merhaba arkadaşlar
spekülatör ve manipülasyon arasındaki fark nedir yardımcı olabilir misinz acaba şimdiden teşekkür ederim
Spekülasyon :
Spekülasyon, arbitrajın aksine, mevcut piyasa yapısının değerlendirilmesi sonrasında oluşan beklentiler dikkate alınarak ve risk üstlenilerek kazanç sağlayabilme çabasıdır.
Spekülatör, menkul kıymetleri ucuz bir fiyatla alıp daha ileri bir tarihte, alış fiyatından daha yüksek fiyatla satmayı hedefleyen kişidir. Spekülatör, en ucuz olduğunu düşündüğü anda menkul kıymetleri satın alır ve zirvede olduğunu düşündüğü zaman satar. Alış fiyatı satış fiyatından küçükse spekülatör kâr eder. Alış fiyatı satış fiyatından yüksekse (alınan şey alındığı fiyattan daha ucuza satılmışsa) spekülatör zarar eder. Bu açıklamadan anlaşılabileceği gibi spekülatör, bilgisine ve bilgiyi değerlendirebilme yeteneğine güvenerek risk üstlenen kişidir. Garantili kazanç yoktur. Spekülatörün yanlış öngörüleri zarara uğramasına neden olabilir. Spekülatör risk üstlendiğinden arbitrajcıdan farklıdır.
Fiyatlar, alıcı ve satıcıların anlaştıkları düzeyde belirlenir. Ve "bir şeyin fiyatının, onun gelecekte sağlayacağı faydalar toplamının bugüne indirgenmiş değerine eşit olduğunu" varsayarsak, spekülatörler, piyasaların işlemesini sağlayan, her şeyin fiyatının doğru (toplam faydayı [arzcıların faydasıyla talepçilerin faydaları toplamı] ençoklayan değerde) belirlenmesini sağlayan risk üstlenicilerdir.
Spekülasyon bir suç değildir. Aksine borsalar ve piyasaların varlık sebepleri insanları spekülatör olmaya davet ederek ve onları bu yönde teşvik ederek her menkul kıymetin hak ettiği fiyata (ya da değere) ulaşmasını sağlamaktır.
Manipülasyon :
Manipülasyon, Sermaye Piyasası Kurulu'nun "Hisse Senedi Piyasasında Manipülasyon" isimli yayınında iki farklı şekilde tanımlanmaktadır. Bu tanımlara göre:
1. Manipülasyon, insanları kandırarak bir menkul kıymeti almaya veya satmaya sevk etmeye veya menkul kıymetin fiyatını yapay bir seviyede tutmaya yönelik davranışlardır.
2. Manipülasyon, menkul kıymet piyasalarında arz ve talebin serbest bir şekilde karşı karşıya gelerek fiyatları belirlemesine yönelik sürecin kasıtlı olarak engellenmesidir.
Bu iki tanıma göre manipülatif eylemler:
1. Arz ve talebin serbest bir şekilde etkileşimini engelleyerek fiyat mekanizmalarına müdahalede bulunmak
2. İnsanları kandırarak bir menkul kıymette işlem yapmaya sevk etmek,
3. Menkul kıymet fiyatını yapay bir seviyede tutmak amacıyla tasarlanan eylemlerdir.
Manipülasyon, "Manipülasyonun Piyasaya Etkisi" başlığı altında göreceğiniz şekilde, piyasaların işleyişini engellemektedir. Bu nedenle manipülasyon suçtur.
Manipülasyon Türleri :
İşlem Bazlı Manipülasyon :
Sermaye Piyasası Kanunu'nun 47. maddesinin (A-2) bendine göre;
İşlem bazlı manipülasyon; yapay olarak, sermaye piyasası araçlarının, arz ve talebini etkilemek, aktif bir piyasanın varlığı izlenimini uyandırmak, fiyatlarını aynı seviyede tutmak, artırmak veya azaltmak amacıyla alım ve satımının yapılmasıdır.
Aynı madde hükmüne göre işlem bazlı manipülasyon yapanlar 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve ağır para cezası ile cezalandırılırlar.
Bilgi Bazlı Manipülasyon :
Sermaye Piyasası Kanunu'nun 47. maddesinin (A-3) bendine göre;
Bilgi bazlı manipülasyon; sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek, yalan, yanlış, yanıltıcı, mesnetsiz bilgi verilmesi, haber yayılması, yorum yapılması ya da açıklamakla yükümlü olunan bilgilerin açıklanmamasıdır.
Aynı madde hükmüne göre işlem bazlı manipülasyon yapanlar 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve ağır para cezası ile cezalandırılırlar.
Kaynak : Egemen Eroğlu
Manipülasyon hakkında daha ayrıntılı bilgi için buraya bakabilirsiniz.
Yatırım, sonu yanlış giden spekülasyondur. Eğer, zamanında spekülasyondan çıkamazsanız mecburen yatırımcı olursunuz. (George SOROS)
Manipülatörler eklemlerle birbirine bağlanmış rijid cisimlerin açık uçlu kinematik zinciri olarak kabul edilir ve çalışma uzaylarına göre kartezyen, silindirik, küresel ve eklemli olarak sınıflandırılırlar . (Arş.Gör.Tolga YÜKSEL)
Sonuç ve Alınacak Dersler :
Küçük yatırımcı sütten çıkmış ak kaşık olduğunu düşünse de kar amacıyla alım-satım yapan herkes spekülatördür.
Küçük olsun, büyük olsun tüm yatırımcıların kendilerini özellikle eklemli manipülatörlerden koruması gerekir.
MEVLANA'dan :
Ok gibi doğru olsam; yay ile atarlar beni,
Yay gibi eğri olsam; elde tutarlar beni,
Doğruda aç görmedim; eğride tok,
Eğri yay elde kalır; menzil alır doğru ok !
Hisse Senetleri Piyasası’nın İşleyişi İle İlgili Tanımlar
Seans Kavramı
Bir menkul kıymetin, ilgili olduğu pazarda, işlemlerinin başlatıldığı an ile bitirildiği an arasında geçen süre “Seans” olarak adlandırılır.
Borsa'da işlem gören menkul kıymetler, her gün belirli saatler arasında alınıp satılmaktadırlar. Bu işlem sürecine "Borsa Seansı" adı verilmektedir. Aynı pazarda işlem gören tüm menkul kıymetlerin seansı aynı anda başlar ve biter.
İşlem Miktarı
Bir piyasada, bir seansta ya da belli bir dönemde alınıp satılan (el değiştiren) menkul kıymet adedidir. Borsa'da, her işlem günü, her iki seansın işlemleri için ayrı ayrı hisse senedi bazında işlem miktarı yayınlanır. Farklı pazarlarda işlem gören menkul kıymetlerin gerçekleşen işlem miktarları toplandığında, İMKB'nin o günkü işlem miktarı ortaya çıkar.
İşlem Hacmi
Gerçekleşen her sözleşmedeki işlem miktarı ile işlem fiyatlarının çarpılması sonucu bulunan miktardır. Tüm hisse senetlerinin işlem hacimleri toplamı, Hisse Senetleri Piyasasının (HSP) toplam işlem hacmini oluşturur.
İşlem Birimi
Bir sermaye piyasası aracının, kendisi ya da katları ile işlem yapılabilecek asgari sayısını ya da değerini ifade eder. Hisse Senetleri Piyasası'nda işlem birimi olarak lot kullanılır. 1 lot 1 adet hisse senedi veya 1 TL nominal değerli hisse senedine denktir. Rüçhan Hakkı kuponları için bu 1 TL nom değerdeki hisse senedinin üzerindeki kuponu ifade etmektedir. Borsa Yatırım Fonu işlem sıralarında ise işlem birimi bir adet katılım payı ve katlarıdır.
Örnek : 1 lotun 1 adet (1 TL nominal) olduğu hisse senetlerinde miktar bölümüne; 1 hisse,
1 lot olarak girilir.
Ağırlıklı Ortalama Fiyat
Bir sonraki seansta uygulanacak baz fiyatın hesaplanmasına esas teşkil eden, hisse senedinin miktar ağırlıklı fiyatıdır. Her hisse senedi için her seans öncesinde bir önceki seans işlemleri dikkate alınarak ağırlıklı ortalama fiyat hesaplanır.
Hisse senetlerinin ağırlıklı ortalama fiyatları hesaplanırken, normal lot emirlerinin (fiyatı tescil edilen) karşılaşması sonucu gerçekleşen işlemler dikkate alınır (Fiyatın tescil edilmesi için işlemin lot işlemi olması ve gerçekleşmiş işlemin özel emir şeklinde olmaması gerekir).
İşlem günü sonunda, her hisse senedi için aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanır:
Baz Fiyat
Bir hisse senedinin seans içinde işlem görebileceği üst ve alt fiyat limitlerinin ve fiyat adımlarının belirlenmesine esas teşkil eden fiyattır. Bu fiyat, menkul kıymetin en son işlem gördüğü seanstaki ağırlıklı ortalama fiyatın, adım kuralına uygun olmaması durumunda, alt ve üstündeki en yakın “adıma uygun” fiyatlar değerlendirilerek, en yakın olana yuvarlanması ile elde edilir. AOF olası her iki fiyata da eşit uzaklıkta ise yukarıya yuvarlanır.
Temettü ödemeleri, sermaye artırımları ve şirketlerin bazı devralma-devrolma birleşme vs. durumlarında, baz fiyat Borsa tarafından belirlenerek sisteme girilir. Baz fiyatın belirlenmesinde uygulanacak yöntem Borsa Yönetim Kurulu'nca belirlenir ve Günlük Bültende yayınlanır.
iyi akşamlar,kapanış seansında, kapanış fiyatları oluşumunu fiyat spekülüasyonu yönünden ele alabilir misiniz ?
örneğin 5.58- 5.60 dan işlem gören senet bir bakıyoruz, kapanış rakamları 5.68-5.70 oluvermiş. hatta satış 5.96 ya çekilivermiş.
alıcıya bakıyoruz 5.68 de, kağıt 5.96 kapanıvermiş.
5.70 alış yollamışız gelmemiş. veya 6 liraya alış yollamışız mal gelmemiş. burdaki ince noktalar nedir.
Borsacılar arasında kullanılan "Açılışı acemiler, kapanışı ustalar yapar." diye bir söz vardır. Bence bu sözün doğrusu, kapanışı tahtadaki spekülatör/spekülatörler yapar olmalıdır.;)
Kapanış fiyatı işlemlerinde; açılış işlemlerinde de olduğu gibi, büyük para sahibi tahta yapıcılar her iki yöne emir göndererek fiyatı istedikleri gibi yönlendirebilirler. Tahtada, hem alış tarafında hem satış tarafında pasifte yazılı olan hisselerin çoğu zaten onlara aittir. Kendi hisseleri dışında tahtada ne kadar mal olduğunu bilirler. Tavana kadar ve tabana kadar ne kadar hisse olduğu derinlikli izleme programlarından görülebilir.
Emir eşleştirmede borsada fiyat-zaman önceliği kuralları mevcuttur. Bu kural basitçe; en yüksek fiyattan emir gönderenler arasından zaman olarak ilk göndererenin alış işleminin gerçekleşmesi(yeterli hisse varsa) ve en düşük fiyattan en önce emir gönderenin satış işleminin gerçekleşmesi(yeterli alıcı varsa) olarak özetlenebilir.
5,68 liradan işlem görürken 5,96 kapatan kağıtta (6,02 liraya kadar 30 bin lot olsun), tahtadaki spekülatör örneğin 6,02 liraya 100 bin lot alış emri yolladı. 5,96'ya da 70 bin lot satış emri. Kapanışta 6,02 liraya gönderilen 100 bin lot mevcut kademelerdeki 30 bin lot ve 5,96'ya gönderilen 70 bin lot ile eşleşip tüm işlemler gerçekleşir.
Sizin 5,70 TL'ye gönderdiğiniz emir, düşük fiyatta kaldığı için gerçekleşmez. 6 liraya gönderilen alım emrinin gerçekleşmemesi ise, emir gönderen spekülatörün daha yüksek fiyattan(6,02 TL) alım yollaması nedeniyledir. Hisse 5,96 kapattığı halde, gerçekleşen emirdeki alım fiyatı (6,02) sizin alım emir fiyatınızdan yüksektir.Önce yüksek fiyattan alım gönderen, düşük fiyattan satış gönderenin emri eşleşir. 6,02'den alım emri ile tahtadaki 30 bin lot pasif satış emirleri ile 5,96'ya gönderilen 70 bin lot eşleşir. Oluşan kapanış fiyatı 5,96 kademesinde başka hisse kalmadığı durumda, sizin 6 liradan yolladığınız emrin karşılaşacağı başka emir yoktur. Bu nedenle emriniz gerçekleşmez.
Elimden geldiğince basit anlatmaya çalıştım. Umarım anlaşılabilir olmuştur.
ÖRNEK 1
CCC12.E hisse senedinin 2. Seans sonunda ağırlıklı ortalama fiyatı 10,11 TL’dir. Bir sonraki günün ilk seansında hisse senedinin Baz Fiyatı ve uygulanacak fiyat adımı kaç TL’dir?
Bu hesabın yapılmasında kullanılan yöntem şudur; ilk önce 10,11’nin Baz Fiyat – Fiyat Adım Tablosu’nda(Fiyat Adımı Başlığı altında bulunmaktadır.) hangi aralığa düştüğüne bakılır. 10,11 fiyatı bir Ağırlıklı Ortalama Fiyat olmasına ve tablonun ismi Baz Fiyat Adım tablosu olmasına rağmen AOF’den baz fiyata dönüştürürken bu tabloya bakılarak karar verilmektedir. Bu aralık 10,05-25,00 aralığıdır ve bu aralıkta fiyat adımı 0,05 TL’dir (5 Kr). Yani bu hisse senedinde 5 Kr ve katlarına uyan fiyatlarda emir girilebilir. (10,00, 10,05, 10,10, 10,15...) 10,11 adım kuralına uymadığı için, 10,11’e alttan ve üstten en yakın, adıma uygun fiyatlar belirlenir. Bu fiyatlar 10,10 ve 10,15’dir. 10,11 rakamı olası rakamlardan 10,10’a daha yakın olduğu için aşağı yuvarlanır ve Baz fiyat 10,10 olarak belirlenir.
Şu anda 1 kullanıcı bu konuyu görüntülüyor. (0 kayıtlı ve 1 misafir)